سوره بروج

سورهٔ قرآن

بروج
دسته‌بندی	مکی
اطلاعات آماری
شمارهٔ نزول	۲۷
جزء	۳۰
شمار آیه‌ها	۲۲
شمار واژه‌ها	۱۰۹
شمار حرف‌ها	۴۵۸ یا ۴۶۸
متن سوره
ترجمهٔ فارسی
انشقاق انشقاق	طارق طارق

سوره بروج هشتاد و پنجمین سوره قرآن در مصحف کنونی و بیست و هفتمین سوره از نظر ترتیب نزول است که پیش از سوره تین و پس از سوره شمس نازل شده است. ۲۲ آیه، ۱۰۹ کلمه و ۴۵۸ یا ۴۶۸ حرف دارد. این سوره مکی چهاردهمین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود. به لحاظ کمیت از سوره‌های مفصل قرآن و از نوع طوال آن است که هیچ آیه منسوخی ندارد.

نامگذاری

مشهورترین نام این سوره «بروج» می‌باشد که از آخرین کلمه در آیه اول آن گرفته شده است. به گزارش دانشنامه بزرگ اسلامی، به نظر می‌رسد که در صدر اسلام با عنوان «و السماء ذات البروج» نامیده می‌شده که به مرور زمان، به خاطر کثرت استعمال، تنها در یک کلمه «بروج» خلاصه شده است. «بروج» جمع برج در لغت به معنای قصر یا عمارت و محل بسیار بلند یا شیء ظاهر و آشکار آمده است و منظور از آن در این سوره، ستاره‌های نورانی آسمان یا برج‌های دوازده‌گانه فلکی گفته‌اند. «سوره النبیین» و «سوره الانبیاء» به معنی سوره پیامبران، از نام‌های دیگر این سوره عنوان شده‌اند که علتی برای این نوع نامگذاری در منابع اشاره نشده است.

محتوا و ساختار

سوره بروج دارای ۲۲ آیه، ۱۰۹ کلمه و ۴۵۸ یا ۴۶۸ حرف است که با سوگند آغاز می‌شود و از این جهت چهاردهمین سوره به‌شمار می‌آید. بنابه گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، این سوره هشدار و تهدیدی است برای کافرانی که مؤمنان را به خاطر ایمانشان آزار و اذیت می‌کنند. سپس آیات میانی به داستان «اصحاب اخدود» و سپاهیان «فرعون» و «قوم ثمود» اشاره دارد و مومنانی را که در این سه ماجرا مقاومت و استقامت داشتند؛ مورد ستایش قرار داده است. شرح وضعیت و حالات مؤمنان در قیامت و اشاره به عظمت و اصالت قرآن از دیگر موضوعات مطرح شده در سوره بروج هستند. به لحاظ کمیت از سوره‌های مفصل و از نوع طوال قرآن است که هیچ آیه منسوخی ندارد.

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بروج، هشتاد و پنجمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، بیست و هفتمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره شمس و پیش از سوره تین نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند. در بعضی از روایات اسلامی، این سوره را دومین یا سومین سوره نازل شده گفته‌اند که نشان‌دهنده نزول سوره در سال‌های ابتدایی بعثت می‌باشد. با این وجود، بنابر روایتی از «مقاتل» به نقل از «علی بن ابی‌طالب»، سوره بروج پنجاهمین سوره‌ای است که در سال‌های میانی بعثت و در مکه نازل شده است.

فضیلت قرائت

روایات بسیاری دربارهٔ فضیلت و مداومت بر تلاوت سوره بروج در منابع اسلامی نقل شده است که براساس برخی از این احادیث، پیامبر اسلام اغلب اوقات این سوره را در نمازهای ظهر و عصر و عشاء می‌خوانده و خواندن این سوره را بخصوص در نمازهای عشاء به یارانش سفارش می‌کرده است.

پانویس

منابع

• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره بروج». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• لسانی فشارکی، محمدعلی (۱۳۸۸). «بروج». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.