آیه ۵ سوره فجر
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فجر | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۰ | ||||
| شماره آیه | ۵ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۵ سوره فجر پنجمین آیه از هشتاد و نهمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه قرآن با طرح پرسشی بار دیگر بر سوگندهای آیات پیشین تأکید می‌کند و می‌پرسد: «آیا در آنچه گفته شد؛ سوگند مهمی برای صاحبان خرد و اندیشه وجود ندارد؟!» واژه «حِجر» که در اصل به معنای منع گفته شده، در اینجا به معنی عقل به‌کار رفته است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
هَلْ فِي ذَٰلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«آیا در این (امر) سوگندی برای خردمندان وجود دارد؟»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«آیا در اینها خردمندان را سوگندی سزاوار است؟»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در این آیه قرآن با طرح پرسشی بار دیگر بر سوگندهای آیات پیشین تأکید می‌کند و می‌پرسد: «آیا در آنچه گفته شد؛ سوگند مهمی برای صاحبان خرد و اندیشه وجود ندارد؟!» واژه «حجر» که در اصل به معنای منع گفته شده، در اینجا به معنی عقل به‌کار رفته است. برخی از مفسران، دو احتمال برای جواب قسم و آن چیزی که به خاطرش این سوگندها مطرح شده؛ بیان کرده‌اند. گروهی آیه ۱۴ سوره را جواب سوگندهای ابتدایی سوره دانسته‌اند. دسته‌ای دیگر نیز جواب این قسم‌ها را محذوف گرفته و آیات بعدی را که دربارهٔ مجازات گناه‌کاران و سرکشان است؛ شاهد بر این مطلب می‌دانند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره فجر، هشتاد و نهمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره لیل و پیش از سوره ضحی نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۱: ۱۴۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۴۶۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۶: ۴۴۷–۴۴۸.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فجر»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
