آیه ۱ سوره فجر
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فجر | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۰ | ||||
| شماره آیه | ۱ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱ سوره فجر یکمین آیه از هشتاد و نهمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. ابتدای این سوره با ذکر پنج سوگند آغاز می‌شود که در نخستین آیه آن به «فجر» به معنای سپیده صبح قسم یاد شده است. بنابه نظر برخی از مفسران، این آیه مفهوم و مصادیق بسیار گسترده‌ای دارد؛ از جمله اینکه برخی منظور از «فجر» را هر روشنایی که در میان تاریکی‌ها بدرخشد؛ دانسته‌اند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالْفَجْرِ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«به نام خداوند بخشندة مهربان، سوگند به صبح»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«به نام خداوند بخشنده مهربان، سوگند به سپیده دم»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که ابتدای این سوره با ذکر پنج سوگند آغاز می‌شود که در نخستین آیه آن به «فجر» به معنای سپیده صبح قسم یاد شده است. بنابه نظر برخی از مفسران، این آیه مفهوم و مصادیق بسیار گسترده‌ای دارد؛ از جمله اینکه برخی منظور از «فجر» را هر روشنایی که در میان تاریکی‌ها بدرخشد؛ دانسته‌اند. برخی از مفسران، فجر صادق را که یکی از نشانه‌های بزرگی خداوند در نظام طبیعت و لحظات انتهایی شب و آغاز روز است، مصداق آیه می‌دانند؛ در حالیکه گروهی آن را به معنی آغاز سال قمری (آغاز ماه محرم) گفته‌اند. به گزارش مکارم، براساس بعضی روایات، منظور از آن اشاره به قیام مهدی در پایان دوران غیبت کبری است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره فجر، هشتاد و نهمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره لیل و پیش از سوره ضحی نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۱: ۱۴۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۴۶۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۶: ۴۴۱-۴۴۳.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فجر»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
