آیه ۱۶ سوره فجر
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فجر | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۰ | ||||
| شماره آیه | ۱۶ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۶ سوره فجر شانزدهمین آیه از هشتاد و نهمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه گفتار انسان‌هایی که در برابر ناملایمات و سختی‌ها ناامید می‌شوند و آن را نشانه اهانت خداوند نسبت به خود می‌دانند؛ بیان شده است. بنابه نظر مفسران، این دو آیه اخیر در حقیقت هشداری است به انسان‌ها که بدانند برخورداری از نعمت‌ها یا گرفته شدن آنها نشانه نزدیکی یا دوری از خداوند نیستند؛ بلکه خداوند بر طبق حکمتش و برای امتحان به گروهی از انسان‌ها نعمت می‌دهد یا از گروهی دیگر سلب نعمت می‌کند. مضمون آیات ۵۱ سوره فصلت و ۹ سوره هود نیز شبیه و نظیر آیات مورد بحث هستند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهَانَنِ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و اما زمانی‌که پروردگارش او را بیازماید و روزی‌اش را بر او تنگ گیرد، می‌گوید: پروردگارم مرا خوار داشته است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و اما چون او را [به بلا و محنت] بیازماید و روزی او را بر او تنگ گیرد، [بی‌صبری و ناسپاسی کند و] گوید پروردگارم مرا خوار داشت»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در این آیه گفتار انسان‌هایی که در برابر ناملایمات و سختی‌ها ناامید می‌شوند و آن را نشانه اهانت خداوند نسبت به خود می‌دانند؛ بیان شده است. بنابه نظر مفسران، این دو آیه اخیر در حقیقت هشداری است به انسان‌ها که بدانند برخورداری از نعمت‌ها یا گرفته شدن آنها نشانه نزدیکی یا دوری از خداوند نیستند؛ بلکه خداوند بر طبق حکمتش و برای امتحان، به گروهی از انسان‌ها نعمت می‌دهد یا از گروهی دیگر سلب نعمت می‌کند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره فجر، هشتاد و نهمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره لیل و پیش از سوره ضحی نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۱: ۱۵۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۴۶۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۶: ۴۶۲–۴۶۳.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فجر»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
