آیه ۴ سوره فجر
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | فجر | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۰ | ||||
| شماره آیه | ۴ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۴ سوره فجر چهارمین آیه از هشتاد و نهمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. آخرین سوگند در این بخش سوره، قسم به شب و زمانی از آن است که به روشنایی روز نزدیک می‌شود. در لغت «یسر» (از ماده سُری) به حرکت در هنگام شب گفته شده است. براساس گزارش مکارم از مفسران شیعی، سوگندهای پنج‌گانه ابتدای سوره چه در ارتباط با ماه ذی‌الحجه و ایام حج باشد و چه منظور از آنها اشاره به مجموعه‌ای از پدیده‌های طبیعی دنیا باشد؛ نشان از اهمیت این امور از دیدگاه قرآن دارد.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و به شب چون بگذرد»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و سوگند به شب چون سرآید»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که آخرین سوگند در این بخش سوره، قسم به شب و زمانی از آن است که به روشنایی روز نزدیک می‌شود. در لغت «یسر» (از ماده سُریٰ) به حرکت در هنگام شب گفته شده است. بنابه نظر برخی از مفسران، اگر الف و لام «اللیل» در آیه، عموم باشد؛ منظور از آن تمام شب‌هاست که یکی از نشانه‌های عظمت خداوند در عالم طبیعت به‌شمار می‌آید. اگر منظور الف و لام عهد باشد؛ مقصود اشاره به شب خاصی است که برمبنای برخی روایات شب عید قربان می‌باشد که در آن شب حاجیان در مشعرالحرام هستند و به هنگام طلوع خورشید رهسپار سرزمین منا می‌شوند. براساس گزارش مکارم، سوگندهای پنج‌گانه ابتدای سوره چه در ارتباط با ماه ذی‌الحجه و ایام حج باشد و چه منظور از آنها اشاره به مجموعه‌ای از پدیده‌های طبیعی دنیا باشد؛ نشان از اهمیت این امور از دیدگاه قرآن دارد.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره فجر، هشتاد و نهمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره لیل و پیش از سوره ضحی نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۱: ۱۴۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۴۶۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۶: ۴۴۵–۴۴۷.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره فجر»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
