آیه ۴ سوره تحریم

از اسلامیکال
نسخهٔ تاریخ ‏۱۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۲۱ توسط Roshana (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
آیه ۴ سوره تحریم
مشخصات قرآنی
نام سورهتحریم
تعداد آیات سوره۱۲
شماره آیه۴
شماره جزء۲۸
شماره حزب۱۱۲
اطلاعات دیگر
{{{page}}}
{{{page}}}
آیه قبل
آیه بعد
{{{page}}}
{{{page}}}

آیه ۴ سوره تحریم چهارمین آیه از شصت و ششمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه به دو نفر از همسران پیامبر دستور توبه داده شده و از اینکه به توطئه دست بزنند، آنها را برحذر داشته و حتی تهدید کرده است. در آیه موردبحث، خداوند، جبرئیل، صالح المومنین و ملائکه مدافعان و حامیان پیامبر اسلام معرفی شده‌اند که بر اساس روایات متعددی، منظور از صالح المومنین در آیه، علی بن ابی‌طالب است.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]

 إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا ۖ وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ ۖ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَٰلِكَ ظَهِيرٌ آیهٔ ۴ از سورهٔ ۶۶ 

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]

«(شما ای دو همسر پیامبر) اگر به درگاه خداوند توبه کنید (برایتان بهتر است)، بی‌گمان دل‌هایتان منحرف گشته است و اگر بر ضد او همدست شوید (بدانید) که خداوند کارساز اوست و (نیز) جبرئیل و درستکاران مؤمن و فرشتگان پشتیبان او هستند»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]

«اگر شما دو زن به درگاه خداوند توبه کنید، و به راستی هم دلهای شما [از طاعت خداوند و پیامبر او در این امر] برگشته است [از گناه شما در می‌گذرد]، و اگر در برابر او همدستی کنید، بدانید که خداوند دوست اوست و جبرئیل و صالح‌[ترین‌] مؤمنان، و علاوه بر آن فرشتگان هم پشتیبانند»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که قرآن در این آیه، به آن دو همسر پیامبر می‌گوید: «اگر توبه کنید و دست از آزار او بردارید، به سود خودشان است. چراکه با این عمل زشت از راه حق منحرف شده و دچار گناه شده‌اند.» به گزارش مکارم، به اتفاق مفسران شیعه و اهل سنت، منظور از این دو زن «حفصه» و «عایشه» بوده است. سپس در ادامه آیه، با لحنی تهدیدآمیز به آنها گفته می‌شود: «اگر شما دو تن، بر ضد پیامبر دست به دست هم بدهید، کاری از پیش نخواهید برد. چراکه خداوند مولای اوست و پس از خدا نیز «جبرئیل»، «صالح المومنین» و «ملائکه» پشتیبان پیامبر هستند.» بنابه گزارش مکارم، معنای «صالح المومنین» گسترده است و همه مومنان صالح و باتقوا را شامل می‌شود؛ اما مصداق اتم و اکمل آن بر اساس روایات، «علی بن ابی‌طالب» است. او در این رابطه، روایتی از محمد باقر به این مضمون آورده است: «رسول خدا، دو بار به صراحت علی را به مردم و یارانش معرفی کرد: یک بار در ماجرای غدیر و بار دوم در ماجرای نزول آیه مذکور بوده است که پس از نزول آیه، دست علی را گرفت و به مردم گفت: ای مردم، این «صالح المومنین» است.»[۵]

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره تحریم، شصت و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و هفتمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره حجرات و پیش از سوره تغابن نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند.[۶]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
  • دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.