سوره اعراف
| اعراف | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| دسته‌بندی | مکی | ||||
| اطلاعات آماری | |||||
| شمارهٔ نزول | ۳۹ | ||||
| جزء | ۸ و ۹ | ||||
| شمار آیه‌ها | ۲۰۶ | ||||
| شمار واژه‌ها | ۳۳۴۶ | ||||
| شمار حرف‌ها | ۱۴۴۳۷ | ||||
| متن سوره | |||||
 | |||||
|
|
||||
سوره اعراف هفتمین سوره قرآن که دارای ۲۰۶ آیه، ۳۳۲۵ یا ۳۳۴۶ کلمه و ۱۴۴۳۷ یا ۱۴۳۱۰ حرف است. این سوره مکی از نظر ترتیب نزول سوره‌ها، سی و نهمین سوره قرآن محسوب می‌شود که بنابه نقل مشهور، نزول آن پیش از سوره جن و پس از سوره ص بوده است. هرچند در ترتیب مصحف کنونی در میان سوره‌های انعام و انفال قرار دارد.[۱][۲]
نام‌ها
فرهنگنامه علوم قرآن سه نام «اعراف»، «میثاق» و «میقات» را برای این سوره گزارش کرده است. «اعراف» به معنای جایگاه بلند و مرتفعی که انسان از آنجا به اطرافش اشراف دارد و در این سوره منظور از آن، منطقه وسیع و مرتفع میان بهشت و جهنم است که جایگاه انتظار انسان‌های با ایمانی است که اعمال‌شان کاستی دارد و از آنجا با بهشتیان و جهنمیان گفتگو می‌کنند. دلیل نام‌گذاری سوره به این نام به دلیل وجود واژه «اعراف» و بیان داستان «اصحاب اعراف» در این سوره است.[۱] بنابه آنچه در دانشنامه بزرگ اسلامی آمده است؛ به مناسبت آیه ۱۴۳ به آن «سوره میقات» و به مناسبت آیه ۱۷۲ به آن «سوره میثاق» گفته شده و به خاطر آغاز سوره با حروف مقطعه به «سوره المص» نیز مشهور است.[۲]
شأن و محل نزول
بنابه گزارش منابع اسلامی این سوره، در مکه نازل شده است که نزول آن پیش از سوره جن و پس از سوره ص بوده است. اما برخی مفسران آیه ۱۶۳[۲] و بعضی دیگر آیات ۱۶۳ تا ۱۷۰ سوره را مدنی دانسته‌اند.[۱] بنابر روایات اسباب نزول آیات ۱۷۵، ۱۸۷ و ۲۰۴ سوره و به جهت سیاق این آیات، این سوره را از سور مدنی قرآن به‌شمار آورده‌اند.[۲]
محتوا و ساختار
بنابر آنچه در فرهنگنامه علوم قرآن آمده است؛ در این سوره اشاره به عهدی شده که خداوند از انسان‌ها گرفته به این مضمون: «او را بپرستند و دیگری را شریک او قرار ندهند.» سپس در آیات این سوره به سیر تاریخی این عهد در امت‌های گوناگون پرداخته شده است و از آنجایی که اکثر امت‌ها این عهد را شکستند و از یاد بردند؛ خداوند پیامبری برای آنها فرستاده تا با آوردن معجزات و آیاتش، عهدشان با خدا را یادآور آنها شوند. اما بنابه متن آیات افراد بسیاری پیامبران را تکذیب کردند و عده کمی به وسیله آیات متذکر شدند. در این سوره غرض ادیان به دو شکل معرفی شده است: انذار غیر مومنان و یادآوری مومنان. دیگر مباحث اساسی سوره عبارتند از: شرح داستان آدم و ابلیس، داستان پیامبران خداوند (موسی و شعیب و نوح و صالح)، اصول اساسی دین مانند توحید، داستان اعراف و آداب حضور در مساجد و مجامع مذهبی و قرآن‌شناسی.[۱]
در منابع اسلامی
از جعفر صادق، امام ششم شیعیان دوازده‌امامی در منابع شیعی گزارش شده است که هر که این سوره را در ماه یکبار بخواند در روز قیامت از جمله کسانی باشد که بیم و اندوهی به وی دست ندهد و اگر در هفته یک بار آن را تلاوت نماید از کسانی باشد که در قیامت او را مورد محاسبه قرار ندهند.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «اعراف». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- لسانی فشارکی، محمد علی (۱۳۹۸). «اعراف». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره اعراف». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.