آیه ۱۰ سوره واقعه
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | واقعه | ||||
| تعداد آیات سوره | ۹۶ | ||||
| شماره آیه | ۱۰ | ||||
| شماره جزء | ۲۷ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۷ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۰ سوره واقعه دهمین آیه از پنجاه و ششمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. دسته سوم انسان‌ها در روز قیامت با عنوان «سابقون» شناخته می‌شوند و منظور کسانی هستند که علاوه بر سبقت در ایمان، در اعمال خیر و اخلاق نیکوی انسانی نیز پیشگامند. به گزارش مکارم مفسر شیعی، «سابقون» در روایات اسلامی به چهار نفر اشاره دارد: هابیل، مؤمن آل فرعون، حبیب نجار و علی بن ابی‌طالب. هر کدام از این افراد در امت خود پیشگام بوده‌اند و به عقیده مکارم، این افراد مصداق‌های روشن این آیه هستند وگرنه نمی‌توان معنای آیه را محدود کرد؛ چنانچه در برخی روایات، برای این آیه تفاسیر و مصادیق دیگری نیز برشمرده شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و پیشی‌گیرندگانی که پیشتازند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و [سومین] سابقان که پیشتازانند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند: قرآن در این آیه سومین دسته را «سابقون» نامیده است و منظور کسانی هستند که هم در ایمان و هم در انجام اعمال صالح و داشتن صفات اخلاقی از سایرین سبقت گرفته‌اند. به گزارش مکارم، برخی مفسران پیشگام بودن آنها را به سبقت در طاعت خدا، نمازهای پنج‌گانه، جهاد، هجرت، توبه و … تفسیر کرده‌اند. اما در روایات اسلامی عنوان سابقون به چهار نفر اشاره شده است: «هابیل»، «مؤمن آل فرعون» و «حبیب نجار» از امت‌های گذشته و علی بن ابی‌طالب از امت اسلام. به باور مکارم، این افراد مصادیق روشن و بارز این آیه هستند؛ اما مفهوم آیه گسترده است و به اینها محدود نمی‌شود. همان‌طور که در روایتی از پیامبر اسلام آمده «سابقون» در قیامت کسانی هستند که وقتی حق به آنها عرضه می‌شود، می‌پذیرند و هنگامیکه از آنها درخواست می‌شود؛ اعطا می‌کنند و هرگاه می‌خواهند بین مردم حکم کنند؛ به عدالت حکم می‌دهند. در روایت دیگری پیامبر اسلام مصداق این آیه را علی و شیعیان او معرفی کرده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره واقعه، پنجاه و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، چهل و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره طه و پیش از سوره شعراء نازل شد. از مجموع آیات این سوره، دو آیه (آیات ۸۱ و ۸۲) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره واقعه، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۳۸۹.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۱۹۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۳۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۳۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۳: ۲۰۴–۲۰۵.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره واقعه»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۱۴۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
