آیه ۱۲ سوره مجادله
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | مجادله | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۲ | ||||
| شماره آیه | ۱۲ | ||||
| شماره جزء | ۲۸ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۲ سوره مجادله دوازدهمین آیه از پنجاه و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه دستور به دادن صدقه برای نجوا و گفتگوی خصوصی با پیامبر اسلام داده شده است. این آیه به آیه نجوی معروف است. بنابه نقل روایات متعدد منابع اسلامی، تنها کسی که به حکم این آیه عمل کرده، علی بن ابی‌طالب بوده است که از ویژگی‌های خاص و افتخارات او به‌شمار می‌آید.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ ۚ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«ای مؤمنان! هرگاه خواستید با پیامبر نجوا کنید، پیش از نجوایتان صدقه‌هایی را بدهید، این برایتان بهتر و پاکیزه‌تر است آن‌گاه اگر (صدقه) نیابید (بدانید که) خداوند آمرزگار مهربان است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«ای مؤمنان چون خواهید که با پیامبر راز گویید، پیش از نجوایتان صدقه‌ای تقدیم دارید این برای شما بهتر و پاکیزه‌تر است، اما اگر چیزی نیافتید، بی‌گمان خداوند آمرزگار مهربان است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در شأن نزول آیه آمده است: «برخی از ثروتمندان به نزد پیامبر اسلام می‌آمدند و با پیامبر مشغول نجوا می‌شدند. از آنجایی که این ثروتمندان به عنوان امتیازی از این دیدارها استفاده کرده و به مردم فخر می‌فروختند؛ این آیه نازل شد و به مسلمانان فرمان داده شد که برای نجوا با پیامبر باید صدقه بدهند. اما این افراد پس از نزول آیه، به این دستور عمل نکردند.» به گفته مکارم، با عبارت «فان لم تجدوا فان الله غفور رحیم» حکم صدقه از فقرا و کسانی که تمکن مالی نداشتند؛ برداشته شده است. به گزارش مکارم، غالب مفسران شیعه و اهل سنت تنها کسی که به حکم این آیه عمل نمود، علی بن ابی‌طالب بود که در روایتی از خود او نقل شده است: «آیه‌ای در قرآن هست که احدی قبل از من و بعد از من به آن عمل نکرده و نخواهد کرد. من یک دینار داشتم و آن را تبدیل به ده درهم کردم. هر زمان که می‌خواستم با پیامبر نجوا کنم، درهمی را صدقه می‌دادم.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مجادله، پنجاه و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و پنجاهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره منافقون و پیش از سوره حجرات نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره مجادله، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۴۹۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۳۱۸.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۴۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۴۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۳: ۴۴۷-۴۵۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره مجادله»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۶۰.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
