آیه ۳۶ سوره نساء
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | نساء | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۷۶ | ||||
| شماره آیه | ۳۶ | ||||
| شماره جزء | ۵ | ||||
| شماره حزب | ۱۷ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳۶ سوره نساء سی و ششمین آیه از چهارمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. متن آیه به رعایت نیکی در حق ۱۰ دسته از افراد و نهی از فخرفورشی و تکبر است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و خدا را عبادت کنید، و با او چیزی را شریک قرار ندهید، و با پدر و مادر نیکی نمایید، و با خویشاوندان و یتیمان و درماندگان و بیچارگان و همسایه خویشاوند و همسایه بیگانه و همراه و مسافر و کنیزان و غلامان نیز نیکی کنید همانا خداوند کسی را که خودپسند و خودستا باشد دوست ندارد»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و خداوند را بپرستید و چیزی را برای او شریک نیاورید و به پدر و مادر و به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و همسایه خویش و همسایه بیگانه و همنشین و در راه مانده و ملک یمین خود نیکی کنید، [و بدانید] که خداوند کسی را که متکبر فخرفروش باشد، دوست ندارد»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در این آیه، به بیان برخی حقوق اسلامی اعم از حق خدا، حق بندگان و آداب معاشرت بیان شده است که بالغ بر ۱۰ دستور را شامل می‌شود. این دستورات عبارتند از:[۵]
- در ابتدای آیه دستور داده شده است که خدا عبادت شود و برای او شریک گرفته نشود.
- در بخش بعدی آیه گفته شده است که به والدین احسان شود.
- پس از آن گفته شده است که به نزدیکان نیز نیکی گردد.
- در بخش بعدی یتیمان را نیز به عنوان کسانی که باید به آنان نیکی شود، یاد کرده است.
- مستمدان، دیگر افرادی هستند که باید به آنان احسان گردد.
- در ادامه به حقوق همسایگان اشاره شده و به نیکی در حق آنان تصریح شده است.
- در بخش بعدی، به همسایگان دور نیز سفارش شده است.
- در ادامه به دوستان تاکید شده که به آنان نیکی گردد.
- در بخش بعدی به کسانی که در راه مانده‌اند (ابن السبیل) اشاره شده و به رعایت حقوق و نیکی به آنان اشاره شده است.
- در بخش پایانی نیز به بردگان اشاره شده است که باید به آنان نیز نیکی گردد.
پس از پایان ۱۰ دستور، از متکبران و فخرفروشان گلایه شده و تصریح شده است که الله این افراد را دوست ندارد.[۶]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره نساء، چهارمین سوره از قرآن است. این سوره در ترتیب نزول، نود و دومین سوره پس از سوره ممتحنه و پیش از سوره زلزال نازل شده است. از ظاهر سوره چنین استنباط کرده‌اند به یکباره نازل نشده باشد و آیاتش بیشتر به آیات مدنی شباهت دارند. برای این سوره ۲۶ آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.[۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱۰: ۷۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۴: ۵۵۷.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۸۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۸۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۳: ۳۷۹-۳۸۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۳: ۳۸۳.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره نساء»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۱۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
