آیه ۳ سوره نساء
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | نساء | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۷۶ | ||||
| شماره آیه | ۳ | ||||
| شماره جزء | ۴ | ||||
| شماره حزب | ۱۶ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳ سوره نساء سومین آیه از چهارمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. متن آیه در موضوع ازدواج است. بر اساس این آیه ازدواج با دختران یتیم، شرایط به مراتب سخت‌تری نسبت به دیگر دختران داشته و رعایت آن از عهده هر کس بر نخواهد آمد. در ادامه به موضوع جواز تعدد زوجات در اسلام تا ۴ همسر اشاره شده است و شرط این ازدواج، عدالت دانسته شده است. در این آیه به تک همسری، تاکید بیشتری شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَىٰ فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و اگر ترسیدید که نتوانید درباره یتیمان دادگری کنید، پس با زنان دیگری که دوست دارید، ازدواج کنید، با دو یا سه یا چهار، و اگر ترسیدید که نتوانید (درمیان زنان) دادگری کنید، پس به ازدواج با یکی اکتفا کنید، یا با کنیزانتان ازدواج کنید، این نزدیکتر است که ستم نکنید»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و اگر بیمناکید که در حق دختران یتیم به عدل و انصاف رفتار نکنید، در این صورت از زنانی که می‌پسندید [یک یا] دو و [یا] سه و [یا] چهار تن را به همسری درآورید، و اگر می‌ترسید که مبادا عادلانه رفتار نکنید، فقط به یک تن، یا ملک یمین [کنیز] اکتفا کنید، این نزدیکتر است به اینکه ستم نکنید»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در ادامه آیه پیشین، در اینجا درخواست شده است که اگر قدرت رعایت حقوق دختران یتیم را ندارید، بهتر است از ازدواج با آنان منصرف شده و به سراغ زنان دیگری بروید. در ادامه آیه، احکام تعدد زوجات در اسلام بیان شده است. بر اساس این آیه، زنان مرد مسلمان می‌تواند با دو، سه یا چهار زن به صورت همزمان، ازدواج کند. شرط تعدد زوجات در این آیه، رعایت عدالت بیان شده و در ادامه آیه تاکید شده است که اگر بیم رعایت نکردن چنین شرطی وجود داشت، باید به یک همسر اکتفا شود. در پایان آیه تاکید شده است که انتخاب یک همسر برای یک مرد، از ستم و انحراف بهتر جلوگیری می‌کند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره نساء، چهارمین سوره از قرآن است. این سوره در ترتیب نزول، نود و دومین سوره پس از سوره ممتحنه و پیش از سوره زلزال نازل شده است. از ظاهر سوره چنین استنباط کرده‌اند به یکباره نازل نشده باشد و آیاتش بیشتر به آیات مدنی شباهت دارند. برای این سوره ۲۶ آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۹: ۴۸۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۴: ۲۳۷.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۷۷.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۷۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۳: ۲۵۲-۲۵۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره نساء»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۱۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
