آیه ۳ سوره ممتحنه
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | ممتحنه | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۳ | ||||
| شماره آیه | ۳ | ||||
| شماره جزء | ۲۸ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۰ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳ سوره ممتحنه سومین آیه از شصتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. این آیه در پاسخ کسانی نازل شده است که به خاطر ترس از آسیب رسیدن فرزندان و خویشاوندانشان توسط کافران با دشمنان دین پیوند دوستی برقرار می‌کنند و به آنان می‌گوید: «بدانید هرگز خویشاوندان و فرزندانتان در قیامت سودی برای شما نخواهند داشت. پس به خاطر آنان، موجب خشم خداوند نشوید و از دوستان او جدا نگردید.»
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحَامُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ ۚ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«خویشاوندانتان و فرزندانتان روز قیامت سودی به حالتان نخواهند بخشید روز قیامت خدا درمیانتان قضاوت و داوری خواهد کرد و خداوند به آنچه می‌کنید بیناست»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«خویشاوندانتان و همچنین فرزندانتان به شما سود نمی‌رسانند [و] در روز قیامت در میان شما داوری کند و خداوند به آنچه می‌کنید بیناست»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در این آیه مسلمانانی را که به خاطر فرزندان و خویشاوندانشان و از ترس اینکه مبادا کافران و مشرکان به آنها آسیبی بزنند؛ با دشمنان‌شان اظهار دوستی می‌کنند؛ سرزنش کرده و به آنها یادآوری می‌کند که «در قیامت میان انسان‌های خوب و بد فاصله خواهد افتاد و بدانند که در آن روز هیچ یک از فرزندان و خانواده و دوستان نمی‌توانند برایشان سودی داشته باشند یا دفع ضرری از آنها بکنند. پس بهتر است در دنیا مراقب باشند و به خاطر اینها مورد خشم خدا قرار نگیرند و از پیامبر و پیروانش جدا نشوند.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره ممتحنه، شصتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، نود و یکمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره احزاب و پیش از سوره نساء نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره ممتحنه، سه آیه منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۵۱۷.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۳۸۵.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۴۹.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۴۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۴: ۱۴-۱۵.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره ممتحنه»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۸۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
