آیه ۱۱ سوره ممتحنه
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | ممتحنه | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۳ | ||||
| شماره آیه | ۱۱ | ||||
| شماره جزء | ۲۸ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۰ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۱ سوره ممتحنه یازدهمین آیه از شصتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. آیه مورد بحث، اشاره دارد به حکم مهریه زنانی که از اسلام خارج شده و به کفار می‌پیوستند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَإِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُمْ مِثْلَ مَا أَنْفَقُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و اگر کسی از همسرانتان (رهسپار) به‌سوی کافران از دستتان برفت آنگاه (کافران را) کیفر دادید (و اموالشان را به غنیمت گرفتید) به آنان که همسرانشان (به‌سوی کفار) رفته‌اند به مقدار آن‌چه هزینه کرده‌اند بپردازید و از خدایی بترسید که شما به او ایمان دارید»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و اگر از دست شما زنی به سوی کافران رود، و سپس با آنان تلافی کردید و غنیمت گرفتید، آنگاه به کسانی که همسرانشان [به سوی کفار] رفته‌اند، معادل خرجی را که کرده‌اند [از غنایم] بپردازید، و از خداوندی که شما به او ایمان دارید پروا کنید»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در ادامه آیه قبل، حکم جدیدی دربارهٔ کسانی که زنان‌شان کافر شدند؛ بیان شده است و آن اینکه از غنایم جنگی به مقداری که مهریه زنان‌شان کرده بودند، به آن مردان داده شود. چراکه در آیه گذشته، حکم این بود که کفار باید مهریه اینگونه زنان را بدهند؛ اما از آنجایی که مشرکان از دادن مهریه سرباز می‌زدند، آیه برای عدم تضییع حق این افراد نازل شد و اجازه داد که این مردان بتوانند از غنایم جنگی، مهریه زنان‌شان را بردارند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره ممتحنه، شصتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، نود و یکمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره احزاب و پیش از سوره نساء نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره ممتحنه، سه آیه منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۵۲۳.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۴۰۶.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۵۰.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۵۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۴: ۴۱–۴۳.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره ممتحنه»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۸۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
