آیه ۱۰ سوره حدید
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | حدید | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۹ | ||||
| شماره آیه | ۱۰ | ||||
| شماره جزء | ۲۷ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۸ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۰ سوره حدید دهمین آیه از پنجاه و هفتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه استدلالی بر مسئله انفاق بیان شده است به این مضمون که «چرا در راه خدا انفاق نمی‌کنید؟ درحالیکه میراث زمین و آسمانها از آن اوست.» سپس در ادامه آیه به ارزش‌های متفاوت انفاق در شرایط و احوال گوناگون اشاره شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ لَا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ ۚ أُولَٰئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و شما را چه شده است که در راه خدا انفاق نمی‌کنید، حال آنکه میراث آسمانها و زمین از آن خداست؟! کسانی از شما که پیش از فتح انفاق کرده‌اند و جنگیده‌اند (با انفاق کنندگان و جاهدگرانِ پس از فتح) یکسان نیستند، آنان درجه و مقامشان فراتر و برتر از درجه و مقام کسانی است که بعد از فتح بذل و بخشش نموده و جنگیده‌اند امّا به هرحال خداوند به همه وعدة پاداش نیکو را داده‌است و خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و شما را چه می‌شود که در راه خدا انفاق نمی‌کنید، و حال آنکه میراث آسمانها و زمین از خداوند است، و از میان شما کسی که پیش از پیروزی [فتح مکه] انفاق و کارزار کرده باشد [با دیگران] برابر نیست، اینان بلندمرتبه‌ترند از کسانی که بعد از آن انفاق و کارزار کرده‌اند، و همه را خداوند وعده نیکی [/بهشت] داده است، و خداوند به آنچه می‌کنید آگاه است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند: قرآن در این آیه فانی بودن دنیا را استدلال بر مسئله انفاق بیان نموده و از مسلمانان می‌خواهد تا زمانیکه اموال‌شان را در اختیار دارند و زنده هستند؛ آن را در راه خدا انفاق کنند تا به ثواب و اجر عظیم دست پیدا کنند. سپس قرآن به دو زمان انفاق کردن اشاره دارد و می‌گوید: «آنهایی که قبل از فتح انفاق و جهاد کردند با کسانی که بعد از فتح این کار را کردند؛ مساوی نیستند.» به گزارش مکارم درباره اینکه منظور از «فتح» در آیه کدام واقعه است؛ میان مفسران نظرات مختلفی وجود دارد. برخی آن را «فتح مکه» و گروهی دیگر آن را اشاره به فتح و «صلح حدیبیه» تفسیر کرده‌اند. به باور او، از آنجایی که فتح در آیه نخست «سوره فتح» به «فتح حدیبیه» تفسیر شده؛ مناسب است که اینجا نیز همین فتح مدنظر بوده باشد. اما این احتمال هم هست که مراد از «الفتح» جنس فتح و هرگونه پیروزی باشد که نصیب مسلمانان در جنگ‌ها می‌شود. لذا قرآن برای تأکید بیشتر، گروه اول مقامشان را بالاتر و برتر از گروه دوم دانسته و در پایان آیه به هر دو گروه وعده نیک (ثواب دنیا و آخرت) داده شده است. عبارت پایانی آیه نیز در تعبیر «و الله بما تعملون خبیر» به آگاهی خداوند از کمیت و کیفیت اعمال و نیات و خلوص افراد در کارها اشاره شده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره حدید، پنجاه و هفتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، نود و چهارمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره زلزال و پیش از سوره محمد نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۴۵۲.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۲۶۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۳۸.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۳۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۳: ۳۱۸-۳۲۱.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره حدید»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۸۷۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
