آیه ۹۰ سوره نساء
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | نساء | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۷۶ | ||||
| شماره آیه | ۹۰ | ||||
| شماره جزء | ۵ | ||||
| شماره حزب | ۱۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۹۰ سوره نساء نودمین آیه از چهارمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. متن آیه در بیان توصیه‌هایی خطاب به مسلمانان نسبت به منافقان است. بر اساس این آیه مسلمانان به منافقانی که توان مبارزه با آنان را نداشته و یا با هم‌پیمانان مسلمانان هم‌پیمان هستند، حق تعرض نداشته و در صورت پیش‌دستی منافقان در صلح، موظف به پذیرش صلح هستند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ أَوْ جَاءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ ۚ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«مگر کسانی که با گروهی پیوند پیدا می‌کنند، که میان شما و آنان پیمانی است و یا نزد شما می‌آیند درحالیکه نمی‌خواهند با شما بجنگند، و نمی‌خواهند با قومشان بجنگند، و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما مسلط و چیره می‌کرد، و آنان با شما می‌جنگیدند، بنابراین اگر از شما کناره‌گیری کردند، و با شما نجنگیدند، و پیشنهاد صلح کردند خداوند به شما اجازه نمی‌دهد که به آنان متعرض شوید»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«مگر کسانی که با قومی که بین شما و ایشان پیمانی هست، پیوند دارند، یا به نزد شما می‌آیند و دلهایشان تنگ است از اینکه با شما یا با قوم خویش کارزار کنند، و اگر خدا می‌خواست آنان را بر شما چیره می‌ساخت و با شما به کارزار برمی‌خاستند، ولی اگر از شما کناره گرفتند و با شما کارزار نکردند و از در تسلیم و اسلام وارد شدند، خداوند به شما اجازه مبارزه با آنان نمی‌دهد»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند در ضمن آیه پیشین که از شدت عمل نسبت به دسته منافقان سخن گفته شده بود، در این آیه، استثناء‌هایی از حکم پیشین مطرح می‌شود. بر اساس این آیه، کسانی که با قومی صلح بسته‌اند که هم‌پیمان مسلمانان باشند، از حکم بیان شده (اسارت یا قتل) معاف شده‌اند. در ادامه، گروه دیگری که اسثناء شده است، کسانی هستند که توان مبارزه با مسلمانان را نداشته و نمی‌توانند با دشمنان مسلمانان نیز همکاری داشته باشند. در ادامه آیه با اشاره به ضعیفان دشمنان، گفته شده است که اگر خدا بخواهد، همان ضعیفان نیز می‌توانند توان پیدا کنند تا بر مسلمانان مسلط شوند. در بخش پایانی آیه به مساله صلح با منافقان اشاره شده است. بر اساس این بخش از آیه، اگر منافقان برای صلح به نزد مسلمانان آمدند، مسلمانان حق رد صلح را ندارند و باید با آنان به صلح درآیند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره نساء، چهارمین سوره از قرآن است. این سوره در ترتیب نزول، نود و دومین سوره پس از سوره ممتحنه و پیش از سوره زلزال نازل شده است. از ظاهر سوره چنین استنباط کرده‌اند به یکباره نازل نشده باشد و آیاتش بیشتر به آیات مدنی شباهت دارند. برای این سوره ۲۶ آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱۰: ۱۷۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۵: ۴۰.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۹۲.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۹۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۴: ۵۵-۵۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره نساء»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۱۱۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
