آیه ۵ سوره حشر
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | حشر | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۴ | ||||
| شماره آیه | ۵ | ||||
| شماره جزء | ۲۸ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۵ سوره حشر پنجمین آیه از پنجاه و نهمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. این آیه در پاسخ به «بنی نضیر» نازل شده است که آنان به پیامبر اسلام خرده می‌گرفتند که چرا نخل‌های نزدیک قلعه یهودیان را قطع کردند و در آخر آیه این کار برای خواری و رسوایی گناه‌کاران عنوان شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
مَا قَطَعْتُمْ مِنْ لِينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَىٰ أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«هر درخت خرمایی که بریدید یا بر پایه‌ها و ریشه‌هایش برجای گذاشتید به فرمان خداوند بوده است و تا بدکاران را خوار و رسوا گرداند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«هر چه از درختان خرما بریدید یا آن را ایستاده با ریشه‌هایش باقی گذاردید، همه به اذن الهی بود تا نافرمانان را خوار بدارد»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که یهودیان به پیامبر اسلام گفته بودند: «چرا دستور به قطع نخل‌های اطراف قلعه‌های ما را دادی؟ مگر تو ما را از این کارها نهی نمی‌کردی؟» اما در جواب‌شان آیه نازل شد و به آنها چنین گفت: «هر درخت نخل را قطع کرده یا به حال خود گذاردید؛ همه فرمان خدا بود تا گروه فاسقان را رسوا و خوار گرداند.» به گفته مکارم، «لینة» به یک نوع عالی از درخت خرما گفته می‌شود. همچنین او در ادامه چنین می‌نویسد: «این حکم قطع درختان یک حکم استثنایی از قوانین و احکام اسلام است که می‌گوید: «به هنگام حمله به دشمن درختان را قطع نکنید، مزارع را به آتش نکشید و حیوانات را نکشید.» این تنها موردی است که به دستور خداوند و برای بیرون کشیدن دشمن از قلعه یا فراهم ساختن محل جنگ بوده است که در پایان آیه نیز هدف از آن خوار کردن و شکستن روحیه دشمن در حین نبرد عنوان شده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره حشر، پنجاه و نهمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و یکمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره بینه و پیش از سوره نور نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره حشر، یک آیه ناسخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۵۰۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۳۴۵.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۴۶.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۴۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۳: ۴۹۵-۴۹۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره حشر»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۸۷۳.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
