فقه القرآن فی شرح آیات الأحکام
فقه القرآن نوشته قطب‌الدین سعید بن هبةاللّٰه راوندی کاشانی (درگذشته: ۵۷۳ ه.ق). مولف از محدثان، مفسران و متکلمان امامیه و مشهور به قطب‌الدین راوندی است که این کتاب را به شکل یک دوره کامل فقه (بر اساس آیات الاحکام) و به ترتیب ابواب فقهی نگاشته است. او نامی را بر کتابش ننهاده و تنها در مقدمه آن چنین آورده است: «تصمیم گرفتم کتابی در فقه القرآن تألیف کنم.» به همین دلیل این اثر بیشتر به نام فقه القرآن شناخته می‌شود. البته گاهی از آن به نام‌های فقه الراوندی، احکام الراوندی، آیات الاحکام، احکام القرآن و تفسیر القرآن نیز یاد شده است. در منابع فقه و تراجم، از آثار دیگری از مولف در زمینه فقه قرآن به نام‌های شرح آیات الاحکام و امّ القرآن یاد شده که برخی محققان معتقدند این نام‌ها به همین کتاب اشاره دارند. تاریخ آغاز تألیف این کتاب مشخص نیست، اما تاریخ پایان آن ده سال قبل از وفات مولف، یعنی سال ۵۶۳ ه.ق بوده است. راوندی در مقدمه کتاب بیان کرده که انگیزه‌اش از تألیف این اثر، نبود کتابی درباره فقه قرآن و کم‌توجهی فقیهان به آیات الاحکام بوده است. با توجه به اینکه قبل از او در میان نویسندگان شیعه و اهل سنت کتابی به این شکل و ترتیب وجود نداشته؛ می‌توان گفت راوندی با ابتکار خود و بدون تأثیرپذیری از کسی، این اثر را تألیف کرده است. پس از او نیز این شیوه در میان فقیهان شیعه که در زمینه فقه قرآنی تألیف کرده‌اند؛ پیروی شده است. یکی از ویژگی‌های بارز فقه القرآن این است که راوندی از نظریات شیخ طوسی در کتاب‌های تبیان، مبسوط و نهایه تأثیر پذیرفته است. همچنین او نظریات سید مرتضی و استادش شیخ طبرسی را نیز در بخش‌های متعددی از کتاب آورده و نقل کرده است. از دیگر ویژگی‌های این کتاب، به‌کارگیری شیوه فقه مقارن است؛ به این معنا که او آرا و نظرات اهل سنت را غالباً از کتاب تبیان شیخ طوسی بیان کرده است.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- گریوانی، خلیل (۱۳۸۸). «همراه با دانشنامه آثار فقهی شیعه - فقه القرآن راوندی». فقه اهل بیت (۵۸-۵۹): ۳۲۵-۳۴۲.