روح‌المعانی
تفسیر روح‌المعانی یا تفسیر آلوسی اثر تفسیری سید محمود افندی آلوسی بغدادی (شهاب‌الدین آلوسی) از فقها و مفسران شافعی در قرن سیزدهم هجری است. این کتاب یکی از جامع‌ترین تفاسیر قرآن به‌شمار می‌آید که مؤلف با استفاده از سخنان و آرای علمای پیشین، به ویژه تفسیرهای معروفی چون تفسیر ابن عطیه، ابوحیان، کشاف، ابو السعود، ابن کثیر و بیضاوی، به تحلیلی دقیق و گسترده از آیات قرآن پرداخته است. آلوسی در این اثرش، بیشتر از همه از تفسیر فخر رازی بهره برده و در برخی موارد نظرات رازی را نقد کرده است. از ویژگی‌های این تفسیر اینست که در برخی ابعاد با چالش‌هایی چون تعصب مذهبی و بدبینی نسبت به شیعه مواجه است و آلوسی اعتقادات و آرای خود را در مواردی با بیان نادرست و اتهامات به دیگران مطرح کرده و از آداب نوشتن غفلت ورزیده است. او در روح المعانی به تأکید بر مسائل فقهی و کلامی نیز پرداخته و با توجه به آرای مختلف فقها، مجادلات و مناقشات گوناگونی را موشکافی کرده است. در نهایت، این رویکرد باعث شده که اثر از حالت یک تفسیر صرف خارج و به یک دایرة المعارف فقهی و کلامی تبدیل گردد. علاوه بر آن، توجه آلوسی به تفسیر رمزی و عرفانی نشان‌دهنده گسترش دیدگاه‌های وی در تحلیل آیات است؛ اما گاهی به خیال و وهم می‌انجامد.[۱] به گزارش دانشنامه جهان اسلام، تفسیر روح المعانی از مهم‌ترین تفاسیر معاصر است که در دسته تفسیر عقلی _ کلامی قرار می‌گیرد.[۲]
پانویس
ارجاعات
- ↑ معینی، «تفسیر عقلی-کلامی»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ معرفت، تفسیر و مفسران، ۲: ۳۰۱-۳۰۳.
منابع
- معینی، محسن (۱۳۹۶). «تفسیر عقلی-کلامی». دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامی.
- معرفت، محمدهادی (۱۳۷۹). تفسیر و مفسران. قم: مؤسسه فرهنگی التمهید.