آیه ۶۱ سوره آل‌عمران
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | آل‌عمران | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۰۰ | ||||
| شماره آیه | ۶۱ | ||||
| شماره جزء | ۳ | ||||
| شماره حزب | ۱۲ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۶۱ سوره آل‌عمران شصت و یکمین آیه از سومین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. بنا بر متن روایات، شأن نزول این آیه و آیات قبل از آن، مربوط به آمدن گروهی از بزرگان مسیحیان نجران به نزد پیامبر اسلام است. در این دیدارها، میان دو طرف گفتگوهایی صورت می‌گیرد که با طرح مسئله اعتقاد نجرانیان به الوهیت عیسی مسیح و قانع نشدن آنان از استدلال پیامبر و همچنین نزول آیه، قرار می‌شود مراسم مباهله برپا شود و در آنجا با نفرین کردن یکدیگر معلوم گردد که کدام یک دروغگوست. سرانجام پس از مدتی بحث و گفتگوهای نجرانیان با هم، با حضور پیامبر اسلام همراه با اهل‌بیتش در محل مباهله، نجرانیان از مباهله کردن صرف‌نظر کردند و بدین وسیله حقانیت پیامبر اسلام بر آنان آشکار گردید.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«پس هرکس در این (زمینه) پس از علم و دانشی که در این مورد به تو رسیده است، با تو مجادله کرد، بگو: بیایید فرزندانمان و فرزندانتان، و زنانمان و زنانتان را فرا بخوانیم، و ما خود را آماده می‌کنیم و شما هم خود را آماده کنید، پس دستِ دعا و زاری به‌سوی خدا دراز می‌کنیم و نفرین خدا را بر دروغگویان قرار می‌دهیم»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و هرکس که پس از فرا رسیدن علم [وحی] به تو درباره او [عیسی] با تو محاجه کند بگو بیایید ما پسرانمان و شما پسرانتان، ما زنانمان و شما زنانتان، ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را بخوانیم، سپس [به درگاه خداوند] تضرع کنیم و بخواهیم که لعنت الهی بر دروغگویان فرود آید»
محتوا
به گزارش مکارم شیرازی از مفسران شیعه، این آیه و آیات قبل به آمدن گروهی از بزرگان مسیحیان نجران به نزد پیامبر اسلام اشاره دارد. در این دیدارها میان دو طرف گفتگوهایی صورت می‌گیرد که در بین مسائلی که مسیحیان مطرح می‌کنند، اعتقاد آنان به الوهیت عیسی مسیح است که آنان ولادت بدون پدر عیسی را دلیل بر خدا بودن او می‌دانند. آیه نازل می‌شود و خلقت عیسی را مشابه خلقت آدم می‌داند. با این حال نجرانیان این استدلال را نمی‌پذیرند. مجدد آیه دیگری نازل و دستور به اجرای مباهله میان دو گروه از جانب خداوند به پیامبر ابلاغ می‌شود. نجرانیان تا فردا را مهلت برای مشورت می‌گیرند و در مشاوره میانشان این مطلب مطرح می‌شود: اگر فردا محمد با نزدیکانش بیاید؛ هرگز با او مباهله نکنید؛ زیرا او برحق است و دعایش مستجاب خواهد شد. اما اگر دیدید با یارانش آمد؛ با او مباهله کنید. چون مشخص است که او به دروغ ادعای نبوت دارد. فردا که از راه رسید، نجرانیان دیدند که محمد همراه با اهل‌بیت یعنی (دخترش، دامادش و دو نوه‌اش) به محل مباهله آمده است. پس نجرانیان از انجام مباهله صرف‌نظر کردند. نظرات مختلفی از مفسران دربارهٔ این آیه وجود دارد. یکی از این نظرات دربارهٔ شأن نزول آیه است. بنابه روایاتی که در این زمینه نقل شده است؛ غالب مفسران و محدثان شیعه و اهل تسنن بر این عقیده‌اند که آیه مباهله در مورد اهل‌بیت پیامبر نازل شده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره آل‌عمران سومین سوره پس از سوره بقره و پیش از سوره نساء است که در آن به خاطر گزارش ماجرای خاندان عمران، پدر مریم مقدس، به این نام شهرت یافته است. این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و به طبع، آیاتش نیز در مدینه نازل شده است. ترتیب نزول این سوره، پس از سوره انفال و پیش از سوره احزاب به عنوان هشتاد و نهمین سوره یاد شده است. این سوره با حروف مقطعه شروع می‌شود و به نقلی، پنج آیه منسوخ دارد.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۸: ۲۴۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۳: ۳۴۹.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۷.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲: ۵۷۸–۵۹۰.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره آل‌عمران»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۳۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
