آیه ۱۸۷ سوره بقره
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | بقره | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۸۶ | ||||
| شماره آیه | ۱۸۷ | ||||
| شماره جزء | ۲ | ||||
| شماره حزب | ۶ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۸۷ سوره بقره، صد و هشتاد و هفتمین آیه از دومین سوره قرآن است. این آیه را مدنی دانسته‌اند. متن آیه در موضوع بیان احکام شرعی در خصوص روزه و اعتکاف است. بر اساس متن این آیه، آمیزش جنسی با همسران در طول شب ایام روزه، جایز بوده و در بین سپیده دم صبح تا آغاز شب، خوردن و آشامیدن ممنوع است. ممنوعیت برقراری رابطه جنسی با همسران در طول دوران اعتکاف در مسجد نیز ممنوع اعلام شده است. در پایان آیه، دعوت به تقوا شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِكُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ ۗ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ ۖ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ ۚ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۖ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ ۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ ۗ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«آمیزش با زنانتان در شب روزه برای شما حلال شد، شما لباس آنها هستید و آنها لباس شما هستند، خداوند می‌دانست که شما به خود خیانت می‌کردید، پس آنگاه توبه شما را پذیرفت و از شما درگذشت پس اکنون با آنها آمیزش کنید و آنچه را که خداوند برایتان مقرر نموده طلب نمایید، و بخورید و بیاشامید تا رشته سفید از رشته سیاه برایتان روشن شود، سپس روزه را تا شب کامل کنید، و زمانی که در مساجد به اعتکاف نشسته‌اید با زنان آمیزش نکنید این حدود خداست، پس به آن نزدیک نشوید این چنین خداوند آیات خود را برای مردم بیان می‌دارد تا پرهیزگار شوند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«آمیزش شما با زنانتان در شبهای روزه بر شما حلال شد، آنان 'پیراهن تن' شما و شما 'پیراهن تن' آنانید، خداوند می‌دانست که با خود ناراستی می‌کنید، آنگاه از شما درگذشت و شما را بخشید، اینک با آنان در آمیزید و در طلب آنچه خداوند برایتان مقرر داشته برآیید و بخورید و بیاشامید تا آنکه رشته سپید سپیده از رشته سیاه [شب] برایتان آشکار شود، سپس روزه را تا شب به پایان برید و هنگامی که در مساجد معتکف هستید با آنان [زنان خود] آمیزش نکنید، این حدود احکام الهی است به آنها نزدیک نشوید [که مبادا تجاوز کنید]، بدین‌سان خداوند آیاتش را برای مردم روشن می‌سازد باشد که تقوا پیشه کنند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که این آیه در بیان چهار حکم شرعی در دو موضوع روزه و اعتکاف است. بر اساس متن این آیه، آمیزش جنسی با همسران در شبهای ماه روزه حلال دانسته شده و در ادامه به توضیح دربارهٔ حکمت این دستور پرداخته شده است. در این بخش از آیه آمده است که همسران برای شوهران خود و بالعکس، همانند لباس هستند. در ادامه آیه آمده است که خداوند از خیانت شما درباره این حکم (اجرای آن با وجود ممنوعیتش) آگاه است و سپس گفته شده که خدا توبه‌کاران را خواهد بخشید. در بخش بعدی آیه، به حکم زمان روزه اشاره شده است. در این آیه آمده است که خوردن و آشامیدن تا دیده شدن رشته سفید صبح در کنار رشته سیاه آن، جایز است و در ادامه، ممنوعیت خوردن و آشامیدن تا شب هنگام را اعلام می‌کند. در حکم پایانی نیز به ممنوعیت روابط جنسی با همسران در دوره اعتکاف در مساجد اشاره شده است. در پایان آیه اشاره شده است که این احکام، حدود الهی است و نباید از آنها تجاوز شود.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بقره، دومین سوره قرآن است که به خاطر دربرداشتن داستان گاو بنی‌اسرائیل، به نام بقره شناخته می‌شود. این سوره با ۲۸۵ یا ۲۸۷ آیه، بزرگ‌ترین سوره قرآن است. این سوره اولین سوره‌ایست که با حروف مقطعه شروع می‌شود. بیشترین احکام فقهی قرآن نیز در این سوره قرار دارد. این سوره هشتاد و هفتمین و به نقلی هشتاد و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام است که پس از سوره مطففین و پیش از سوره انفال نازل شده است. در ترتیب مصحف اما بعد از سوره حمد و قبل از سوره آل‌عمران قرار گرفته است. تمام آیات این سوره در مدینه نازل شده‌اند، بجز آیه ۲۸۱ سوره که در ماجرای حجةالوداع نازل شده است. وجود ۲۶ ناسخ یا منسوخ در این سوره گزارش شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۵: ۲۶۷.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲: ۶۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۲۹.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۲۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱: ۶۵۰–۶۵۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره بقره»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۹۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
