آیه ۲۸۳ سوره بقره
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | بقره | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۸۶ | ||||
| شماره آیه | ۲۸۳ | ||||
| شماره جزء | ۳ | ||||
| شماره حزب | ۱۰ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۲۸۳ سوره بقره، دویست و هشتاد و سومین آیه از دومین سوره قرآن است. این آیه را مدنی دانسته‌اند. متن آیه در ادامه آیه قبل به برخی از احکام داد و ستد مالی است و توصیه شده است که در صورتی که امکان تهیه سند برای وام‌ها وجود نداشت، باید رهنی در میان باشد. در بخش پایانی آیه از کتمان شهادت نهی شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَإِنْ كُنْتُمْ عَلَىٰ سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ ۖ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ ۗ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ ۚ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و اگر در مسافرت بودید و نویسنده‌ای نیافتید پس گروی بستانید، و اگر کسی از شما دیگری را امین دانست، باید کسی که امین قرار داده شده است امانتش را باز پس بدهد، و از پروردگارش بترسد، و شهادت را پنهان نکنید، و هرکس که آن را پنهان کند دلش گناهکار است، و خداوند به آنچه می‌کنید داناست»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و اگر در سفر بودید و نویسنده نیافتید باید گرویى بستانید، و اگر كسى از شما دیگرى را امین دانست [و گرویى نگرفت] باید كسى كه امین دانسته شده، امانت [دین] او را بازپس دهد و از خداوند [جهان] پروردگارش، پروا كند، و شهادت را كتمان نكنید، و هركس كه آن را كتمان كند، دلش گنهكار است، و خداوند به آنچه مىكنید داناست»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند، در ضمن آیه قبلی در موضوع سند در داد و ستدهای مالی، احکامی در این آیه مورد اشاره قرار گرفته است. بر اساس این آیه، باید به هنگام سفر که دسترسی به نویسنده برای اسناد مالی یافت نمی‌شود، توصیه شده است تا رهن در معامله دریافت شود. این رهن باید در دست طلبکار باشد. در ادامه آیه در صورتی که اعتماد بین طرفین وجود داشته باشد، این امکان که بدون رهنی، وامی پرداخت شود، داده شده است. در این مورد توصیه شده است که فرد بدهکار باید تقوا رعایت کرده و و در امانت خیانت نکند. در بخش بعدی آیه، موضوع شهادت بیان شده است و گفته شده که کتمان شهادت ممنوع است و چنین کسی، قلبی گناهکار دارد. در پایان آیه تأکید شده است که الله بر آنچه انجام می‌شود، علیم (آگاه) است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بقره، دومین سوره قرآن است که به خاطر دربرداشتن داستان گاو بنی‌اسرائیل، به نام بقره شناخته می‌شود. این سوره با ۲۸۵ یا ۲۸۷ آیه، بزرگ‌ترین سوره قرآن است. این سوره اولین سوره‌ایست که با حروف مقطعه شروع می‌شود. بیشترین احکام فقهی قرآن نیز در این سوره قرار دارد. این سوره هشتاد و هفتمین و به نقلی هشتاد و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام است که پس از سوره مطففین و پیش از سوره انفال نازل شده است. در ترتیب مصحف اما بعد از سوره حمد و قبل از سوره آل‌عمران قرار گرفته است. تمام آیات این سوره در مدینه نازل شده‌اند، بجز آیه ۲۸۱ سوره که در ماجرای حجةالوداع نازل شده است. وجود ۲۶ ناسخ یا منسوخ در این سوره گزارش شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۷: ۹۹.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲: ۶۶۵.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۴۹.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۴۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲: ۳۹۲–۳۹۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره بقره»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۹۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
