آیه ۱۴ سوره قلم
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | قلم | ||||
| تعداد آیات سوره | ۵۲ | ||||
| شماره آیه | ۱۴ | ||||
| شماره جزء | ۲۹ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۳ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۴ سوره قلم چهاردهمین آیه از شصت و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه به پیامبر اسلام هشدار داده می‌شود که «مبادا به خاطر اموال و فرزندان زیادی که دشمنان و مخالفانت دارند؛ در برابرشان تسلیم و نرم شوی و هرگز از آنها اطاعت نکن.» بنابه نظر مکارم مفسر شیعی، پیامبر اسلام هرگز تسلیم خواسته‌های آنان نمی‌شد، لذا این آیات تنها برای تأکید بر این مطلب بیان شده‌اند و در حقیقت خط فکری مکتب و آیین او را بر سایرین آشکار و روشن می‌کنند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
أَنْ كَانَ ذَا مَالٍ وَبَنِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«از آن روی که دارای مال و فرزند است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«به خاطر آنکه مالدار است و صاحب پسران»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که این آیه هشداری به پیامبر اسلام است تا اینکه او به خاطر فراوانی امکانات و نفرات مشرکان به سمت آنان تمایل پیدا نکند و تسلیم و مطیع آنان نشود. به گزارش مکارم، این آیه در حقیقت برای تأکید این مطلب است که پیامبر تسلیم و مقهور آن کافران نمی‌شد و تنها هدف از بیان این مطالب، مشخص شدن خط فکری آیین اسلام است. بنابراین به نظر وی، این آیه تتمه آیه «و لاتُطِع کُلّ حَلّافٍ مَهینٍ» است. اما از نظر بعضی از مفسران، این آیه دلیل پیدایش صفاتی هستند که در آیات گذشته به آنها اشاره شد. به این معنا که غرور ناشی از ثروت زیاد و کثرت نفرات، گروه کافران و مشرکان را به تمام این صفات آلوده کرده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره قلم، شصت و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دومی سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره علق و پیش از سوره مزمل نازل شد. از مجموع آیات این سوره، بیست آیه (آیات ۱۷ تا ۳۳ و ۴۸ تا ۵۰) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره قلم، دو آیه (آیات ۴۴ و ۴۵) منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۰: ۶۰۵.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۶۱۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۶۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۶۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۴: ۳۸۷.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره قلم»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۲۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
