آیه ۱۷ سوره قلم

آیه ۱۷ سوره قلم

مشخصات قرآنی
نام سوره	قلم
تعداد آیات سوره	۵۲
شماره آیه	۱۷
شماره جزء	۲۹
شماره حزب	۱۱۳
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۱۷ سوره قلم هفدهمین آیه از شصت و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. به دنبال بحث این سوره دربارهٔ ثروتمندان مغروری که با پیامبر اسلام به مخالفت برخاستند؛ قرآن از این آیه به بعد داستان «اصحاب الجنة» را شرح می‌دهد که به نظر می‌رسد در آن زمان در میان مردم معروف و مشهور بوده است.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«بی‌گمان ما آنان‌را آزمودیم چنانکه صاحبان آن باغ را آزمودیم، هنگامی‌که سوگند یاد کردند که میوه‌های باغ را بامدادن بچینند»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«ما آنان را آزموده‌ایم، همچنانکه باغداران را هم آزموده‌ایم، آنگاه که سوگند خوردند که صبحگاهان میوه‌های آن را بازچینند»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که به دنبال بحث این سوره دربارهٔ ثروتمندان مغروری که با پیامبر اسلام به مخالفت برخاستند؛ قرآن از این آیه به بعد داستان «اصحاب الجنة» را شرح می‌دهد که به نظر می‌رسد در آن زمان در میان مردم معروف و مشهور بوده است. به گفته مکارم، در ابتدای آیه سخن از مورد آزمایش و امتحان قرار گرفتن صاحبان باغی در منطقه یمن است. خلاصه داستان چنین است که فرزندان صاحب باغ پس از مردن پدرشان تصمیم می‌گیرند که به مستمندانی که هر ساله از محصولات باغ بهره‌مند می‌شدند؛ چیزی ندهند و به بهانه اینکه خودمان به آن محصولات نیاز داریم؛ آن فقیران را محروم کنند. این آیه داستان را تا بدینجا می‌گوید که «سپس آنها بر انجام تصمیم‌شان سوگند خوردند که میوه‌های باغ را به هنگام صبح و دور از چشم مستمندان بچینند.»

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره قلم، شصت و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دومی سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره علق و پیش از سوره مزمل نازل شد. از مجموع آیات این سوره، بیست آیه (آیات ۱۷ تا ۳۳ و ۴۸ تا ۵۰) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره قلم، دو آیه (آیات ۴۴ و ۴۵) منسوخ گزارش کرده‌اند.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.