آیه ۴ سوره قلم
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | قلم | ||||
| تعداد آیات سوره | ۵۲ | ||||
| شماره آیه | ۴ | ||||
| شماره جزء | ۲۹ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۳ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۴ سوره قلم چهارمین آیه از شصت و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه به توصیف دیگری از پیامبر اسلام اشاره شده و او را به وصف «خُلُقٍ عَظیمٍ» یاد نموده است. به گزارش مکارم مفسر شیعی، برخی مفسران اوصاف بسیاری از جمله صبر در راه حق، تدبیر امور، گستردگی بخشش، عفو و گذشت، مدارای با مردم، ترک حسد و حرص را از اوصاف محمد برشمرده‌اند و گروهی از آنها نیز تعبیر «خلق عظیم» را به قرآن یا دین اسلام تفسیر کرده‌اند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و همانا تو از خوی سترگی برخوردار هستی»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و تو دارای اخلاق بسیار بزرگوارانه‌ای هستی»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه در آیه مورد بحث، دربارهٔ اخلاق پیامبر اسلام از عبارت «خلق عظیم» استفاده شده است که این عبارت دارای مفهوم بسیار گسترده‌ای است و مفسران تفاسیر مختلفی برای آن در نظر گرفته‌اند. اما به اعتقاد مکارم، وجود این «خلق عظیم» در پیامبر اسلام دلیل روشنی است بر عقل و درایت بالای محمد و نفی نسبت‌های ناروای کافران نسبت به او.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره قلم، شصت و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، دومی سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره علق و پیش از سوره مزمل نازل شد. از مجموع آیات این سوره، بیست آیه (آیات ۱۷ تا ۳۳ و ۴۸ تا ۵۰) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانسته‌اند. در سوره قلم، دو آیه (آیات ۴۴ و ۴۵) منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۰: ۵۹۹.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۶۱۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۶۴.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۶۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۴: ۳۷۱–۳۷۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره قلم»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۲۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
