آیه ۱ سوره انسان
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | انسان | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۱ | ||||
| شماره آیه | ۱ | ||||
| شماره جزء | ۲۹ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۶ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱ سوره انسان یکمین آیه از هفتاد و ششمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در اولین آیه سوره، به آفرینش انسان اشاره شده است، در حالیکه مباحث اصلی سوره مسأله قیامت و صحبت پیرامون نعمت‌های بهشتی آن است. به اعتقاد مکارم از مفسران شیعی، بدینگونه است که توجه به خلقت اولیه زمینه ساز توجه انسان به قیامت خواهد گردید.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ هَلْ أَتَىٰ عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئًا مَذْكُورًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«به نام خداوند بخشندة مهربان، به‌راستی که بر انسان مدتی گذشته است که چیزی قابل ذکر نبود»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«به نام خداوند بخشنده مهربان، آری مدتی از روزگار بر انسان گذشت که هنوز چیزی قابل ذکر نبود»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که موضوع اولین آیه سوره انسان، اشاره به آفرینش انسان‌ها است و با توجه به اینکه آگاهی نسبت به این موضوع باعث توجه انسان‌ها به مسأله قیامت می‌گردد؛ در ابتدای سوره مطرح شده و سپس در ادامه آن به‌طور تفصیلی به مبحث رستاخیز و سرانجام، جایگاه و پاداش‌های نیکوکاران در بهشت پرداخته شده است. به گزارش مکارم، درباره عبارت «لم یکن شیئاً مذکورا» نظرات متفاوتی میان مفسران وجود دارد. برخی معتقدند منظور این است که انسان در حالت جنینی موجود قابل ذکری نبود؛ ولی هنگامیکه مراحل تکامل را پیمود، موجودی قابل ذکر شد. بنابه نقل حدیثی از محمد باقر امام پنجم شیعیان، منظور این است که انسان در علم خدا مذکور بود؛ هرچند در عالم خلق موجود مذکوری محسوب نمی‌شد.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره انسان، هفتاد و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، نود و هشتمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره الرحمن و پیش از سوره طلاق نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره انسان، دو یا سه آیه منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۰: ۷۳۹.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۱۸۹.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۷۸.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۷۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۵: ۳۳۳-۳۳۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره انسان»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۷۸.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
