آیه ۳ سوره انسان
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | انسان | ||||
| تعداد آیات سوره | ۳۱ | ||||
| شماره آیه | ۳ | ||||
| شماره جزء | ۲۹ | ||||
| شماره حزب | ۱۱۶ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳ سوره انسان سومین آیه از هفتاد و ششمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در ادامه آیه قبل، به دو عامل دیگری که انسان در امتحان‌های زندگی‌اش به آنها نیاز دارد؛ یعنی مسأله هدایت و اختیار اشاره شده است. ضمن اینکه جمله پایانی آیه مکتب جبرگرایی را نفی می‌کند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«همانا ما بدو راه را نمودیم خواه سپاسگزار باشد، خواه ناسپاس»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«ما او را به راه آورده‌ایم، چه سپاسگزار باشد، چه ناسپاس»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که قرآن در این آیه به سه مسأله مهم زندگی انسان پرداخته است: مسأله تکلیف، مسأله هدایت و مسأله آزادی اراده و اختیار که لازم و ملزوم و مکمل یکدیگرند. بنابه نظر مکارم، به‌کار بردن تعبیر «شاکرا» و «کفورا» در اینجا به دو دسته انسان‌ها اشاره دارد: گروهی که نعمت هدایت الهی را پذیرا شدند و شکر آن نعمت را به‌جا آوردند و در مقابل گروهی هستند که مخالفت کردند و در حقیقت کفران نعمت نمودند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره انسان، هفتاد و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، نود و هشتمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره الرحمن و پیش از سوره طلاق نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره انسان، دو یا سه آیه منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۰: ۷۴۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۱۸۹.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۷۸.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۷۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۵: ۳۳۶-۳۳۸.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره انسان»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۷۸.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
