آیه ۴ سوره مائده

آیه ۴ سوره مائده

مشخصات قرآنی
نام سوره	مائده
تعداد آیات سوره	۱۲۰
شماره آیه	۴
شماره جزء	۶
شماره حزب	۲۲
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۴ سوره مائده چهارمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. به دنبال بیان احکام گوشت‌های حلال و حرام در آیات قبل، در این آیه ابتدا گفته می‌شود که هر چیز پاکیزه‌ای حلال است و سپس دربارهٔ حکم صیدی که توسط حیوان تعلیم دیده شکار می‌شود؛ پرداخته شده و توضیح شرایط آن آمده است.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ ۖ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۙ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ ۖ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«از تو می‌پرسند: چه چیزی برایشان حلال شده است؟ بگو: چیزهای پاکیزه برایتان حلال شده است، و نیز صید پرندگان و حیوانات شکارگر که شما به عنوان مربیان از آنچه خدایتان آموخته به آنها تعلیم داده‌اید پس بخورید از آنچه که حیوانات شکاری برای شما نگاه می‌دارند، و نام خدا را بر آن ببرید، و از خدا بترسید که خدا سریع الحساب است»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«از تو می‌پرسند چه چیز برای آنان حلال است، بگو همه پاکیزه‌ها و آنچه به کمک حیوانات شکارگر [به دست می‌آورید] که با آنچه خداوند به شما آموخته است، آنها را دست‌آموز می‌کنید، پس از آنچه برای شما گرفته و نگه داشته‌اند بخورید و [به هنگام ذبح یا فرستادن حیوانات شکارگر] نام خدا را بر آن ببرید، و از خداوند پروا کنید که خداوند زودشمار است‌»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که آیه در قالب یک پرسش و پاسخ دو حکم از احکام اسلام را توضیح داده است: سؤال نخست دربارهٔ غذاهای حلال است که در پاسخش چنین آمده «هر چیز پاکیزه‌ای حلال است.» در ادامه به عنوان یکی از غذاهای حلال به صیدی که توسط حیوانات تعلیم دیده شکار شده؛ اشاره می‌شود. به گزارش مکارم، بنابر فقه شیعه تنها صید سگ‌های شکاری حلال هستند و مسلمانان می‌توانند گوشت آن صید و شکار را بخورند. برای حلیت این شکار دو شرط در آیه بیان شده: نخست اینکه گوشت شکاری را می‌توان خورد که سگ شکاری آن را نگه داشته و از آن نخورده باشد و دوم اینکه هنگام فرستادن سگ‌ها برای شکار، نام خدا برده شود. «سریع الحساب» به معنای «شتابنده در حساب» که از اسماء الحسنی الهی است؛ در عبارت پایانی آیه آمده و به نظر مکارم، جهت آمدن تعبیر «سریع الحساب» این است که مسلمانان به رعایت تمام این احکام و دستورات اهتمام داشته باشند.

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.