آیه ۴۵ سوره مائده
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | مائده | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۲۰ | ||||
| شماره آیه | ۴۵ | ||||
| شماره جزء | ۶ | ||||
| شماره حزب | ۲۳ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۴۵ سوره مائده چهل و پنجمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه حکم قصاص بر اساس تورات بیان شده است و نکته مهم آیه اینست که حکم قصاص عادلانه است و به دور از تبعیضهای نژادی و موقعیت اجتماعی و شخصیت افراد اجرا می‌شود.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ ۚ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ ۚ وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و در تورات بر آنان مقرّر داشتیم که انسان در برابر انسان، و چشم در برابر چشم، و بینی در برابر بینی، و گوش در برابر گوش، و دندان در برابر دندان می‌باشد، و زخم‌ها (نیز به همان صورت) قصاصی دارند و هرکس از آن (قصاص) گذشت کند، پس آن، گفاره (گناهانش) خواهد بود، و هرکس بر اساس آنچه خدا نازل نموده است حکم نکند پس ایشان ستمکارانند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و در آن بر آنان مقرر داشتیم که جان در برابر جان، و چشم در برابر چشم و بینی در برابر بینی و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان و نیز همه ضرب و جرحها قصاص دارد، و هرکس که [از قصاص] درگذرد، این [عفو] در حکم کفاره [گناهان] اوست، و کسانی که بر وفق آنچه خداوند نازل کرده است، حکم نکنند، ستمگرند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که قرآن در این آیه قسمتی از احکام جنایی تورات را بازگو می‌کند و به حکم قصاص می‌پردازد. بنابه متن آیه حکم آن چنین است: «اعدام فرد قاتل در برابر قتل عمد فرد بیگناه. سپس قصاص اعضای بدن به همان ترتیبی که آن اعضا از بدن فرد مضروب صدمه دیده است؛ یعنی چشم در برابر چشم، گوش در برابر گوش و … در آخر نیز می‌افزاید هر جراحتی که فرد به دیگری بزند حکم قصاص مخصوص برایش وجود دارد.» در بخش پایانی آیه به بخشش و گذشت از حق اشاره شده که هر کس از حقش بگذرد کفاره گناهانش محسوب می‌شود و قرآن کسانی را که بر طبق حکم خداوند داوری نمی‌کنند، ظالم و ستم‌کار خوانده است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱۲: ۳۶۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۵: ۵۴۹.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۱۱۵.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۱۱۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۴: ۳۹۲–۳۹۵.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره مائده»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۵۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
