آیه ۱۸۴ سوره بقره
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | بقره | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۸۶ | ||||
| شماره آیه | ۱۸۴ | ||||
| شماره جزء | ۲ | ||||
| شماره حزب | ۶ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۸۴ سوره بقره، صد و هشتاد و چهارمین آیه از دومین سوره قرآن است. این آیه را مدنی دانسته‌اند. در متن آیه احکامی در خصوص روزه بیان شده است. در این آیه بیماران، مسافران و کسانی که توان گرفتن روزه را ندارند، از حکم وجوب روزه معاف شده و در صورت توان باید در روز دیگری روزه را بگیرند. در صورت عدم توان به گرفتن روزه در هیچ روزی، این آیه دستور به کفاره داده است و کفاره در این آیه، اطعام فقرا عنوان شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ ۚ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ ۖ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ ۚ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ ۖ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«(روزه در) روزهای معدودی (بر شما فرض شده است) پس هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد، تعدادی از روزهای دیگر را روزه بگیرد، و بر کسانی که توانایی روزه گرفتن را ندارند، فدیه است که غذا دادن به مستمندی است، و هرکس به دلخواه خودش فدیه را بیشتر کند برای او بهتر است، و روزه گرفتن برایتان بهتر است اگر بدانید»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«[روزه] روزهایی اندکشمار است و هرکس از شما که بیمار یا در سفر باشد، تعدادی از روزهای دیگر [روزه بگیرد] و برای کسانی که به دشواری آن را تاب می‌آورند کفاره‌ای است که غذای بینوایی است [در ازاء هر یک روزه] و هرکس به دلخواه خود خیری [افزون] انجام دهد چه بهتر و اگر بدانید روزه گرفتن برای شما بهتر است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که این آیه در ضمن آیه پیشین در حکم روزه است. در متن این آیه آمده است که روزه در ایام معدودی از سال واجب است و در همین ایام، بر بیماران و مسافران روزه واجب نخواهد بود و در عوض باید در ایام دیگری آن را اداء کنند. در ادامه تأکید شده است، کسانی که توان گرفتن روزه به‌طور کلی را ندارند، روزه بر آنان واجب نیست و به جای آن ملزم به پرداخت کفاره هستند. این کفاره در آیه، اطعام فقراء عنوان شده است. در این آیه گفته شده است که اطعام بیش از آنچه واجب شده است، بهتر خواهد بود و در پایان آیه تأکید شده است که گرفتن روزه بهتر است؛ به شرط آنکه بدانند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بقره، دومین سوره قرآن است که به خاطر دربرداشتن داستان گاو بنی‌اسرائیل، به نام بقره شناخته می‌شود. این سوره با ۲۸۵ یا ۲۸۷ آیه، بزرگ‌ترین سوره قرآن است. این سوره اولین سوره‌ایست که با حروف مقطعه شروع می‌شود. بیشترین احکام فقهی قرآن نیز در این سوره قرار دارد. این سوره هشتاد و هفتمین و به نقلی هشتاد و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام است که پس از سوره مطففین و پیش از سوره انفال نازل شده است. در ترتیب مصحف اما بعد از سوره حمد و قبل از سوره آل‌عمران قرار گرفته است. تمام آیات این سوره در مدینه نازل شده‌اند، بجز آیه ۲۸۱ سوره که در ماجرای حجةالوداع نازل شده است. وجود ۲۶ ناسخ یا منسوخ در این سوره گزارش شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۵: ۲۴۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲: ۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۲۸.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۲۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱: ۶۲۵.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره بقره»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۹۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
