آیه ۳۱ سوره مائده
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | مائده | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۲۰ | ||||
| شماره آیه | ۳۱ | ||||
| شماره جزء | ۶ | ||||
| شماره حزب | ۲۳ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۳۱ سوره مائده سی و یکمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. آموزش چگونگی دفن کردن هابیل از طریق دیدن کارهای زاغ و بیان ندامت و پشیمانی قابیل از قتل برادر، موضوع آیه است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءَةَ أَخِيهِ ۚ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَٰذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي ۖ فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«پس خداوند کلاغی را فرستاد تا زمین را بکاود و به او نشان دهد که چگونه جسد برادرش را دفن کند گفت: ای وای بر من! آیا من نمی‌توانم مثل این کلاغ باشم، و جسد برادرم را دفن کنم؟ پس ایشان زا پشیمان شدگان گردید»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«آنگاه خداوند کلاغی برانگیخت که زمین را [با چنگ و منقار] بکاود، تا بدین وسیله به او بنمایاند که چگونه جسد برادرش را [در خاک] پنهان کند، [قابیل که چنین دید] گفت وای بر من آیا عاجزم که مثل این کلاغ باشم تا جسد برادرم را پنهان کنم و بدین‌سان پشیمان شد»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که قابیل پس از کشتن برادرش، نمی‌دانست با جسد او چه کار کند و هنگامیکه دید درندگان به جسد او هجوم آوردند، مدتی بدن او را به دوش کشید؛ اما می‌دید که پرندگان در اطراف او منتظر هستند چه موقع بدن هابیل بر زمین می‌افتد تا به آن حمله‌ور شوند. بر طبق آنچه در متن آیه آمده: «{در این هنگام} خداوند زاغی را فرستاد تا با کنار زدن خاک‌های زمین و با پنهان کردن جسد بی‌جان زاغ دیگر یا غذایش در زیر خاک، به قابیل نشان دهد که چگونه جسم برادرش را دفن کند.» در ادامه آیه، قرآن از پشیمانی و ندامت قابیل نیز گزارش می‌دهد. به باور مکارم، انگیزه پشیمانی قابیل چه نگرانی از فاش شدن عمل زشتش باشد، چه عذاب وجدان او از گناهش باشد؛ در قرآن هیچ اشاره‌ای به توبه قابیل نسبت به این عمل بیان نشده و در روایتی از پیامبر اسلام آمده است که «خون هیچ انسانی به ناحق در زمین ریخته نمی‌شود؛ مگر اینکه سهمی از مسئولیت آن برعهده قابیل است که سنت شوم قتل را در دنیا بنانهاد.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱۱: ۳۴۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۵: ۴۸۲.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۱۱۲.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۱۱۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۴: ۳۵۲–۳۵۴.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره مائده»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۵۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
