آیه ۴۲ سوره مائده

آیه ۴۲ سوره مائده

مشخصات قرآنی
نام سوره	مائده
تعداد آیات سوره	۱۲۰
شماره آیه	۴۲
شماره جزء	۶
شماره حزب	۲۳
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۴۲ سوره مائده چهل و دومین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در ادامه آیه قبل به دو صفت منافقان و یهودیان اشاره شده است: «سماعون الکذب» که بار دیگر تکرار شده است و «اکالون السحت» به معنای کسانیکه زیاد به حرام‌خواری، ربا و رشوه عادت دارند. سپس حکم داوری حاکم اسلامی برای غیر مسلمانان در آیه بیان می‌شود.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ ۚ فَإِنْ جَاءُوكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ ۖ وَإِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئًا ۖ وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«همواره به دروغ گوش فرا می‌دهند و بسیار مال حرام می‌خورند، اگر پیش تو آمدند پس میان آنها داوری کن یا از آنها روی بگردان، و اگر از آنان روی بگردانی به تو هیچ زیانی نمی‌رسانند، و اگر داوری کردی پس میان آنان به دادگری داوری کن همانا خداوند دادگران را دوست می‌دارد»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«پذیرا و شنوای دروغ و رشوه‌خوار هستند و اگر به نزد تو آمدند، در میان آنان داوری کن، یا از آنان روی بگردان، و اگر از آنان رویگردان شدی بدان که هرگز زیانی به تو نخواهند رسانید، و چون داوری کردی، به داد داوری کن که خداوند دادگران را دوست دارد»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که آیه به دو صفت «سماعون الکذب» و «اکالون السحت» از صفات منافقان اشاره دارد و به پیامبر اسلام دستور می‌دهد هرگاه غیر مسلمانان برای قضاوت به نزد تو بیاید؛ با در نظر گرفتن شرایط و اوضاع اگر مصلحت باشد، حکم کند و اگر مصلحت نباشد، از این کار صرف‌نظر کند. سپس برای تقویت روحیه پیامبر به او می‌گوید: «اگر به مصلحت از آنان روی برگردانی، زیانی به تو نمی‌رسد. اما اگر خواستی میانشان داوری کنی، اصول عدالت را رعایت کن؛ زیرا خداوند دادگران را دوست دارد.» به گزارش مکارم، برخی معتقدند هر کس در سایه حکومت اسلامی زندگی می‌کند؛ چه مسلمان و چه غیر مسلمان از نظر مسائل حقوقی و جزایی مشمول احکام اسلام هستند و بنابراین حکم آیه نسخ شده است. اما در مقابل برخی معتقدند همچنان این حکم در مورد غیر مسلمانان وجود دارد و بنابه مصلحت در میانشان حکم و داوری می‌شود و اگر مصلحت نباشد، حاکم اسلامی این اختیار را دارد که از این کار صرف‌نظر کند.

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.