آیه ۶ سوره مائده: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات آیه}}
{{جعبه اطلاعات آیه}}


'''آیه ۶ سوره مائده''' ششمین [[آیه]] از پنجمین [[سوره]] [[قرآن]] است و از آیات [[مدنی]] آن به‌شمار می‌آید.
'''آیه ۶ سوره مائده''' ششمین [[آیه]] از پنجمین [[سوره]] [[قرآن]] است و از آیات [[مدنی]] آن به‌شمار می‌آید. موضوع آیه مورد بحث، بیان [[احکام]] [[وضو]]، [[غسل]] و [[تیمم]] در [[اسلام]] است که موجب صفا و پاکی [[روح]] انسان می‌شود.


== متن ==
== متن ==
خط ۱۸: خط ۱۸:


== محتوا ==
== محتوا ==
[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] از مفسران شیعه <ref>{{پک|مکارم شیرازی|۱۳۷۴|ک=تفسیر نمونه|ص=۱|ج=۱}}</ref>
[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در قسمت ابتدای آیه [[قرآن]] با مخاطب قرار دادن [[مؤمنان]] به آنها فرمان می‌دهد که برای خواندن [[نماز (اسلام)|نماز]] وضو بگیرند و سپس مراحل ترتیبی شستشوی اعضای وضو را بیان می‌کند: برطبق متن آیه، شروع وضو با شستن صورت و دست‌ها تا آرنج است و بعد از آن [[مسح]] کردن جلوی سر و روی پاها. به گزارش او، در آیه به حدود شستشوی صورت و کیفیت شستن دست‌ها اشاره نشده و اینگونه جزئیات وضو در [[حدیث|روایات]] [[امامان دوازده‌گانه|امامان]] [[اهل‌بیت|اهل بیت]] [[محمد|پیامبر اسلام]] توضیح داده شده است. در ادامه آیه حکم غسل آورده شده است که براساس متن آیه، غسل باید در حالت [[جنابت]] انجام پذیرد و سپس برای مواقعی که دسترسی به آب ممکن نیست، حکم تیمم بیان شده است. به گزارش مکارم، چگونگی انجام تیمم در متن آیه چنین است: دست زدن بر روی خاک یا چیزهایی که سطح زمین را پوشانیده به شرط پاک بودن آنها و مسح کردن صورت و دست‌هاست که جزئیات بیشتر این حکم همانند وضو در روایات اهل بیت گفته شده است. در قسمت انتهای آیه نیز به مصلحت‌های این سه حکم اسلامی اشاره شده است.<ref>{{پک|مکارم شیرازی|۱۳۷۴|ک=تفسیر نمونه|ص=۲۸۶-۲۹۵|ج=۴}}</ref>


== شأن نزول و ترتیب ==
== شأن نزول و ترتیب ==

نسخهٔ ‏۱۳ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۸

آیه ۶ سوره مائده
مشخصات قرآنی
نام سورهمائده
تعداد آیات سوره۱۲۰
شماره آیه۶
شماره جزء۶
شماره حزب۲۲
اطلاعات دیگر
{{{page}}}
{{{page}}}
آیه قبل
آیه بعد
{{{page}}}
{{{page}}}

آیه ۶ سوره مائده ششمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. موضوع آیه مورد بحث، بیان احکام وضو، غسل و تیمم در اسلام است که موجب صفا و پاکی روح انسان می‌شود.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ ۚ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَٰكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ آیهٔ ۶ از سورهٔ ۵ 

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]

«ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! هرگاه برای نماز برخواستید چهره‌هایتان را بشویید، و دستهایتان را با آرنج بشویید، و سرتان را مسح کنید، و پاهایتان را با قوزک بشویید و اگر جُنُب بودید خود را پاک کنید، و اگر بیمار یا در مسافرت بودید و یا یکی از شما از پیشاب برگشت و یا با زنان آمیزش کردید و آبی را نیافتید، پس با هر آنچه که بر سطح زمین ارتفاع پیدا کند به شرطی که پاک باشد تیمم کنید، و با آن بر صورتها و دستهایتان بکشید، خداوند نمی‌خواهد که بر شما مشقتی بیندازد، بلکه می‌خواهد شما را پاکیزه کند، و نعمت خود را بر شما کامل گرداند تا شکر گزارید»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]

«ای مؤمنان چون برای نماز برخاستید چهره و دستهایتان را تا آرنج‌ها بشویید و سپس سر و پاهایتان را تا قوزکها مسح کنید، و اگر جنب بودید غسل کنید و اگر بیمار یا مسافر بودید یا یکی از شما از موضع قضای حاجت بازگشت، یا با زنان تماس [جنسی‌] گرفتید، آنگاه آب نیافتید، بر خاکی پاک تیمم کنید و چهره و دستهایتان را به آن مسح کنید، که خداوند نمی‌خواهد برای شما دشواری قرار دهد، بلکه می‌خواهد تا شما را پاکیزه بدارد و نعمتش را بر شما تمام کند، باشد که سپاس بگزارید»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در قسمت ابتدای آیه قرآن با مخاطب قرار دادن مؤمنان به آنها فرمان می‌دهد که برای خواندن نماز وضو بگیرند و سپس مراحل ترتیبی شستشوی اعضای وضو را بیان می‌کند: برطبق متن آیه، شروع وضو با شستن صورت و دست‌ها تا آرنج است و بعد از آن مسح کردن جلوی سر و روی پاها. به گزارش او، در آیه به حدود شستشوی صورت و کیفیت شستن دست‌ها اشاره نشده و اینگونه جزئیات وضو در روایات امامان اهل بیت پیامبر اسلام توضیح داده شده است. در ادامه آیه حکم غسل آورده شده است که براساس متن آیه، غسل باید در حالت جنابت انجام پذیرد و سپس برای مواقعی که دسترسی به آب ممکن نیست، حکم تیمم بیان شده است. به گزارش مکارم، چگونگی انجام تیمم در متن آیه چنین است: دست زدن بر روی خاک یا چیزهایی که سطح زمین را پوشانیده به شرط پاک بودن آنها و مسح کردن صورت و دست‌هاست که جزئیات بیشتر این حکم همانند وضو در روایات اهل بیت گفته شده است. در قسمت انتهای آیه نیز به مصلحت‌های این سه حکم اسلامی اشاره شده است.[۵]

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.[۶]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
  • دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.