آیه ۵۵ سوره مائده
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | مائده | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۲۰ | ||||
| شماره آیه | ۵۵ | ||||
| شماره جزء | ۶ | ||||
| شماره حزب | ۲۴ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۵۵ سوره مائده پنجاه و پنجمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. این آیه به آیه ولایت معروف است و شأن نزول آن به نقل‌های متعددی بیان شده است که به ماجرای انگشتر بخشیدن علی بن ابی‌طالب به سائل در حال رکوع نماز اشاره دارد. به گزارش مکارم شیرازی مفسر شیعی، این ماجرا در منابع بسیاری از اهل سنت و شیعه نقل شده که در بیش از سی کتاب از کتاب‌های معروف اهل سنت آمده است. راویان این روایات هم افرادی مانند ابن‌عباس، عمار یاسر، عبدالله بن سلام، جابر بن عبدالله انصاری، ابوذر غفاری، انس بن مالک و سلمة بن کهیل و … هستند. این ماجرا به حدی آشکار و مشهور بوده که حسان بن ثابت شاعر معروف، در همان عصر پیامبر این روایت را در شعری که دربارهٔ علی سروده؛ آورده است. این آیه از آیاتی است که به عنوان یک نص قرآنی دلالت بر امامت و ولایت علی بن ابی‌طالب می‌کند.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«تنها خدا و پیامبر او، و مؤمنان یاور شما هستند، کسانی‌که نماز را خاشعانه برپا می‌دارند و زکات را می‌پردازند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«همانا سرور شما خداوند است و پیامبر او و مؤمنانی که نماز را برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که این آیه به آیه ولایت معروف است و شأن نزول آن به نقل‌های متعددی بیان شده است. شأن نزول آن به نقل از ابوذر غفاری به این شرح در منابع اسلامی آمده است: روزی با پیامبر در مسجد نماز می‌خواندم. سائلی وارد مسجد شد و از مردم تقاضای کمک کرد ولی کسی به او اعتنا نکرد. در همان وقت علی بن ابی‌طالب در حالیکه در رکوع بود؛ به انگشت کوچک خویش اشاره کرد. سائل نزدیک آمد و انگشتر را از دست او بیرون آورد. پیامبر بعد از نماز سر به سوی آسمان کرد و دعا کرد: خداوندا موسی از تو تقاضا کرد که کارها را بر او آسان گردانی و برادرش هارون را وزیر و یاورش قرار دهی. خداوندا من محمد پیامبر و برگزیده توأم کارها را بر من آسان گردان و علی را وزیر من قرار بده تا به وسیله او پشتم قوی و محکم گردد. ابوذر می‌گوید: هنوز دعای محمد به پایان نرسیده بود که جبرئیل فرود آمد و این آیه را خواند. به گزارش مکارم، این ماجرا در منابع بسیاری از اهل سنت و شیعه نقل شده که در بیش از سی کتاب از کتاب‌های معروف اهل سنت آمده است. راویان این روایات هم افرادی مانند ابن‌عباس، عمار یاسر، عبدالله بن سلام، جابر بن عبدالله انصاری، ابوذر غفاری، انس بن مالک و سلمة بن کهیل و … هستند. این ماجرا به حدی آشکار و مشهور بوده که حسان بن ثابت شاعر معروف، در همان عصر پیامبر این روایت را در شعری که دربارهٔ علی سروده، آورده است. این آیه از آیاتی است که به عنوان یک نص قرآنی دلالت بر امامت و ولایت علی بن ابی‌طالب می‌کند.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱۲: ۳۸۲.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۶: ۱.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۱۱۷.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۱۱۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۴: ۴۲۱–۴۳۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره مائده»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۵۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
