آیه ۶۴ سوره مائده
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | مائده | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۲۰ | ||||
| شماره آیه | ۶۴ | ||||
| شماره جزء | ۶ | ||||
| شماره حزب | ۲۴ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۶۴ سوره مائده شصت و چهارمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در آیه به یکی دیگر از سخنان گناه‌آلود قوم یهود اشاره شده است که آنها از روی استهزاء به مسلمانان می‌گفتند: «دست خدا بسته است و به ما بخششی نمی‌کند.» به گزارش مکارم مفسر شیعی، این سخن آنها بنابر روایات امامان اهل‌بیت مربوط به عقیده یهود دربارهٔ قضا و قدر و مسئله تفویض بوده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ ۚ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا ۘ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنْفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ ۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا ۚ وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۚ كُلَّمَا أَوْقَدُوا نَارًا لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ ۚ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا ۚ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و یهودیان می‌گویند: دست خدا بسته است دست‌های خودشان بسته باد! و به سبب آنچه گفتند نفرینشان باد (و از رحمت خدا دور شوند)! بلکه هردو دست خدا باز است و هرطور که بخواهد می‌بخشد و قطعاً آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید و درمیان آنها تا روز قیامت دشمنی و کینه توزی افکنده‌ایم هرگاه آتشی برای جنگ افروختند خداوند آن را خاموش کرد و در زمین برای فساد می‌کوشند و خداوند فساد کنندگان و تبهکاران را دوست ندارد»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و یهودیان مدعی شدند که دست خداوند [از آفرینش یا بخشش] بسته است، دستان خودشان بسته باد، و به خاطر این سخن که گفتند لعنت بر آنان باد، آری دستان او گشاده است، هرگونه که خواهد ببخشد، و آنچه از سوی پروردگارت نازل می‌شود [نزول قرآن]، بر طغیان و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید، و تا روز قیامت دشمنی و کینه در میانشان انداخته‌ایم، هربار که آتش جنگ افروختند خداوند آن را خاموش گرداند، و در این سرزمین به فتنه و فساد می‌کوشند و خداوند مفسدان را دوست ندارد»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که قدرت یهودیان در زمان پیامبر اسلام به دلیل مبارزه با اسلام و پیامبر تضعیف شده بودند؛ لذا آنها از روی استهزاء می‌گفتند: «دست خدا بسته است و به ما بخششی ندارد.» قرآن در پاسخ‌شان چنین می‌گوید: «دست‌های خودشان بسته باد! بلکه دو دست خدا باز است. او به هر کس و به هر کیفیتی که بخواهد می‌بخشد.» در ادامه مکارم می‌نویسد: این سخن یهودیان بر طبق روایات اهل‌بیت اشاره دارد به عقیده قوم یهود که معتقد بودند در ابتدای آفرینش خداوند همه چیز را معین کرده است و آنچه باید بشود و انجام بگیرد؛ صورت گرفته و حتی خود او هم نمی‌تواند تغییری در این نظام خلقت ایجاد کند. سپس این آیه در رد و ابطال این اعتقادات نادرست‌شان گفته است که «هر دو دست خدا باز است و او بر انجام هر کاری که بخواهد تواناست.» به گزارش مکارم، معنای اصلی «ید» در لغت عرب به معنی دست است و سایر معانی آن نعمت، قدرت، حکومت و تسلط می‌باشد. در بخش میانی آیه نیز به عکس‌العمل یهودیان در برابر این آیه می‌گوید: «آنها بر لجاجت و کفر خود افزودند و خداوند هم در مقابل این کار مجازات سنگین و بزرگی برایشان قرار داده است که آن مجازات این است که تا روز قیامت در میانشان دشمنی و عداوت ایجاد می‌شود.» در پایان آیه به تلاش‌های یهودیان برای افروختن جنگ و دشمنی برای مسلمانان اشاره می‌کند که خداوند از روی لطفش این آتش جنگ و اختلافات را خاموش کرده و باعث رهایی مسلمانان از این جنگ‌افروزی‌ها می‌گردد.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱۲: ۳۹۳.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۶: ۳۴.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۱۱۸.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۱۱۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۴: ۴۴۹–۴۵۳.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره مائده»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۵۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
| آیات |
|
|---|---|
