آیه ۱۰۱ سوره مائده

آیه ۱۰۱ سوره مائده

مشخصات قرآنی
نام سوره	مائده
تعداد آیات سوره	۱۲۰
شماره آیه	۱۰۱
شماره جزء	۷
شماره حزب	۲۵
اطلاعات دیگر
{{{page}}} آیه قبل	آیه بعد {{{page}}}

آیه ۱۰۱ سوره مائده صد و یکمین آیه از پنجمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. در آیه مورد بحث، به مؤمنان دستور داده شده است که از پرسش‌های بیجا و سؤال از مواردی که دانستن آنها نفعی برایشان ندارد و حتی باعث به‌دردسر افتادن خودشان می‌شود؛ پرهیز کنند.

متن

متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِنْ تَسْأَلُوا عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْهَا ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ  

ترجمه

محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:

«ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! از چیزهایی سؤال نکنید که اگر برایتان آشکار شود شما را ناراحت و بد حال می‌کند، و اگر هنگامی که قرآن نازل می شود در رابطه با آنها سؤال کنید برایتان روشن می‌شود، خداوند از این (چیزها) گذشته است، و خداوند آمرزگار و بردبار است»

بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:

«ای مؤمنان از چیزهایی پرس و جو نکنید که چون بر شما آشکار شود، شما را اندوهگین کند، و اگر در زمانی که قرآن نازل می‌گردد، پرس و جو کنید، [حکم و تکلیف شاق آن‌] بر شما آشکار می‌گردد، خداوند از گذشته‌ها گذشته است و خدا آمرزگار مهربان است‌»

محتوا

مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در شأن نزول آیه آمده است: «در زمان پیامبر اسلام، یکی از مسلمانان پس از اینکه پیامبر دربارهٔ مسائل حج خطبه‌ای خواند؛ با اصرار از او می‌پرسید که آیا همه ساله باید حج بیاوریم؟ ولی پیامبر جوابی به او نمی‌داد و او باز سوالش را تکرار می‌کرد. سرانجام پیامبر به او گفت: اگر بگویم بلی، حج همه ساله بر شما واجب می‌شود و اگر این امر هر سال واجب باشد؛ توانایی انجام آن را نخواهید داشت و اگر هم انجام ندهید، گناه‌کار خواهید بود. بنابر این تا زمانیکه به شما چیزی نمی‌گویم اصرار نکنید. چراکه یکی از عوامل هلاکت اقوام پیش از شما نیز همین مطلب بوده است.» سپس این آیات نازل شد و مسلمانان از این امر نهی شدند. مکارم در ادامه می‌نویسد: «اگرچه پرسش کلید فهم حقایق است و اسلام به مسلمانان دستور اکید داده که هرچه را نمی‌دانند، بپرسند. اما این قانون نیز مانند سایر قوانین دارای استثناهایی هست. بنابر آنجایی که پنهان بودن مسائلی برای حفظ نظام اجتماع و به نفع مصالح مردم باشد؛ جستجو و پرسش نمودن مذموم و ناپسند خواهد بود و نباید اصرار ورزید. در ادامه آیه می‌گوید: «اگر زیاد اصرار بورزید؛ مطلب با آیات قرآن بر شما مشخص خواهد شد؛ اما شما به رنج و زحمت می‌افتید. به همین خاطر تصور نکنید خداوند در این موارد غفلت داشته؛ بلکه او خواسته است که بر شما وسعت بخشد تا شما به زحمت و سختی دچار نشوید.» سپس آیه با دو نام «غفور» و «حلیم» از اسماءالحسنی خداوند به پایان می‌رسد.

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مائده، پنجمین سوره قرآن است. این سوره را یکصد و دوازدهمین در ترتیب نزول، دانسته‌اند. تمام آیات این سوره را مدنی گزارش کرده‌اند و تنها آیه ۳ این سوره را مکی دانسته‌اند که در جریان حجةالوداع نازل شده است.

پانویس

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
• رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)
• گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
• طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.