آیه ۱۴۳ سوره بقره
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | بقره | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۸۶ | ||||
| شماره آیه | ۱۴۳ | ||||
| شماره جزء | ۲ | ||||
| شماره حزب | ۵ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۴۳ سوره بقره، صد و چهل و سومین آیه از دومین سوره قرآن است. این آیه را مدنی دانسته‌اند. این آیه در ادامه آیه پیشین به مسئله تغییر قبله در اسلام و حکمت‌های آن پرداخته است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ وَإِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و اینگونه شما را امتی میانه و معتدل گردانیدیم تا گواهان ِ بر مردم باشید و پیامبر (نیز) بر شما گواه باشد و ما قبله‌ای را که بر آن بودی قبله قرار ندادیم مگر برای اینکه بدانیم چه کسی از پیامبر پیروی می‌کند و چه کسی به عقب بر می‌گردد، وگرچه آن بسی دشوار است مگر بر کسانی که خداوند آنان را هدایت نموده، و خداوند ایمانتان را ضایع نمی‌گرداند، همانا خداوند نسبت به مردم رئوف و مهربان است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و بدین‌سان شما را گروهی بهینه گرداندیم تا گواهان مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد، و قبله‌ای را که بر آن بودی برنگرداندیم مگر از آن روی که کسی را که پیروی از پیامبر می‌کند از کسی که از عقیده‌اش بازمی‌گردد، بازشناسانیم، و آن [پیروی] جز بر کسانی که خداوند هدایتشان کرده است، گران می‌آید، و خداوند هرگز ایمان شما را ضایع نمی‌گرداند، به راستی که خداوند با مردم رئوف و مهربان است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در ادامه آیه پیشین که مربوط به ماجرای تغییر قبله بود، پس از آنکه به اعتراض برخی دربارهٔ این تغییر اشاره شد؛ در این آیه به توضیحاتی در خصوص تغییر قبله پرداخته شده است. در این آیه تصریح شده است که امت اسلام، به عنوان امتی میانه در نظر گرفته شده است که دچار افراد و تفریط نیست. در این آیه هدف از تغییر قبله را گواه و شاهد بودن مسلمانان بر مردمان عنوان شده است. در ادامه تأکید شده است که علت قرار گرفتن بیت‌المقدس به عنوان قبله مسلمانان در صدر ظهور اسلام، بازشناختن تابعین از پیامبر اسلام و مخالفین او بوده است. در ادامه تصریح به سخت بودن این کار برای مردم شده است و در ادامه گفته شده که خدا، هرگز ایمان بندگانش را ضایع نمی‌کند، زیرا خداوند مهربان است.[۵]
تفسیر
منابع اسلامی درباره کلمه «امت وسط» در این آیه آورده‌اند که به معنای امتی معتدل، گزیده و ممتاز است. بر اساس این آیه، خدا امت پیامبر اسلام را امتی معتدل و برگزیده معرفی کرده که نقش واسط میان پیامبر و دیگر مردم را ایفا می‌کند. این امت به دلیل شایستگی و رفتار متعادل خود، الگوی نیکویی برای سایرین است. در روایات اسلامی عموما شیعی، تعبیر امت وسط به اهل‌بیت پیامبر نیز تطبیق داده شده است. محمد باقر، امام پنجم شیعیان امامیه نقل کرده است که اهل‌بیت، گواهان خدا بر مردم و حجت او بر زمین هستند.[۶]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بقره، دومین سوره قرآن است که به خاطر دربرداشتن داستان گاو بنی‌اسرائیل، به نام بقره شناخته می‌شود. این سوره با ۲۸۵ یا ۲۸۷ آیه، بزرگ‌ترین سوره قرآن است. این سوره اولین سوره‌ایست که با حروف مقطعه شروع می‌شود. بیشترین احکام فقهی قرآن نیز در این سوره قرار دارد. این سوره هشتاد و هفتمین و به نقلی هشتاد و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام است که پس از سوره مطففین و پیش از سوره انفال نازل شده است. در ترتیب مصحف اما بعد از سوره حمد و قبل از سوره آل‌عمران قرار گرفته است. تمام آیات این سوره در مدینه نازل شده‌اند، بجز آیه ۲۸۱ سوره که در ماجرای حجةالوداع نازل شده است. وجود ۲۶ ناسخ یا منسوخ در این سوره گزارش شده است.[۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۴: ۸۳.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱: ۴۷۴.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۲۲.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۲۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱: ۴۸۳–۴۸۵.
- ↑ اختری، «امت وسط»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره بقره»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۹۹.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «امت وسط». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
