آیه ۲۵۸ سوره بقره
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | بقره | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۸۶ | ||||
| شماره آیه | ۲۵۸ | ||||
| شماره جزء | ۳ | ||||
| شماره حزب | ۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۲۵۸ سوره بقره، دویست و پنجاه و هشتمین آیه از دومین سوره قرآن است. این آیه را مدنی دانسته‌اند. متن آیه در بیان داستان گفتگوی ابراهیم با پادشاهی است که مدعی ربوبیت است. در این گفتگو، ابراهیم از قدرت حیات و زندگی در دست خدای یگانه سخن گفته است و در برابر پادشاه نیز مدعی این قدرت شده است. پس از آن ابراهیم از پادشاه درخواست می‌کند تا خورشید را از مغرب طلوع دهد، اما با بهت پادشاه مواجه می‌شود. در پایان آیه از عدم هدایت ظالمان توسط الله یاد شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَاجَّ إِبْرَاهِيمَ فِي رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِي وَأُمِيتُ ۖ قَالَ إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«آیا از (حال) کسی که خداوند به او پادشاهی بخشیده بود و با ابراهیم در مورد پروردگارش مجادله کرد خبرداری؟ آنگاه که ابراهیم گفت: پروردگار من کسی است که زنده می‌کند و میمیراند گفت: من (نیز) زنده می‌گردانم و می‌میرانم، ابراهیم گفت: خداوند خورشید را از مشرق بر می‌آورد، تو آن را از مغرب برآور، پس کسی که کفر ورزیده بود حیران شد و خداوند قوم ستمکار را هدایت نمی‌کند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«آیا [داستان] کسی را که از [سرمستی] آنکه خداوند به او ملک و مکنت بخشیده بود، با ابراهیم درباره پروردگارش محاجه می‌کرد ندانسته‌ای؟ چون ابراهیم گفت پروردگار من کسی است که زندگی می‌بخشد و میمیراند، او [نمرود] گفت من [نیز] زندگی می‌بخشم و می‌میرانم، ابراهیم گفت خداوند خورشید را از مشرق برمی‌آورد، تو از مغربش برآور آن کفر پیشه سرگشته [و خاموش] ماند، و خداوند مردم ستمکار را هدایت نمی‌کند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در ضمن آیه قبل در خصوص هدایت افراد توسط خدا و گمراهی آنان توسط طاغوت، در این آیه نمونه‌ای از هدایت گزارش شده است. بر اساس این آیه، داستان ابراهیم و کسی که با او گفتگو کرده است گزارش می‌شود. در ادامه آیه، کسی که با ابراهیم به گفتگو پرداخته، پادشاهی توصیف شده که خدا به او پادشاهی را داده است. در ادامه از سخن ابراهیم در معرفی خدا یاد شده که گفته است، خدای من، کسی است زنده می‌کند و میمیراند. در برابر این سخن، پادشاه نیز از در دست داشتن قدرت زندگی و حیات دیگران سخن گفته است و خود را پروردگار معرفی می‌کند. بر اساس این آیه، ابراهیم در پاسخ به پادشاه گفته است، که الله، خورشید را از مشرق طلوع می‌دهد، تو اگر خدایی آن را از مغرب بیاور. در ادامه آیه، گفته شده است که کافر، مبهوت مانده و در پایان آیه گفته شده است که الله، گروه ظالم را هدایت نخواهد کرد.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره بقره، دومین سوره قرآن است که به خاطر دربرداشتن داستان گاو بنی‌اسرائیل، به نام بقره شناخته می‌شود. این سوره با ۲۸۵ یا ۲۸۷ آیه، بزرگ‌ترین سوره قرآن است. این سوره اولین سوره‌ایست که با حروف مقطعه شروع می‌شود. بیشترین احکام فقهی قرآن نیز در این سوره قرار دارد. این سوره هشتاد و هفتمین و به نقلی هشتاد و ششمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام است که پس از سوره مطففین و پیش از سوره انفال نازل شده است. در ترتیب مصحف اما بعد از سوره حمد و قبل از سوره آل‌عمران قرار گرفته است. تمام آیات این سوره در مدینه نازل شده‌اند، بجز آیه ۲۸۱ سوره که در ماجرای حجةالوداع نازل شده است. وجود ۲۶ ناسخ یا منسوخ در این سوره گزارش شده است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۷: ۲۰.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲: ۵۳۰.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۴۳.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۴۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲: ۲۸۸–۲۸۹.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره بقره»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۷۹۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
